Trong 2 tháng tới, Tianyu Fang, 19 tuổi, sẽ bắt đầu học kỳ đầu tiên tại một trong những trường danh tiếng nhất nước Mỹ: Đại học Stanford ở California. Nhưng hiện giờ, chàng trai người Trung Quốc này không chắc mình sẽ làm điều đó. Fang là một trong số hàng triệu sinh viên quốc tế phải rời khỏi Mỹ nếu trường đại học của họ chuyển sang học trực tuyến.

Tianyu Fang ở khu phố người Hoa ở Boston.  Ảnh: CNN

Theo quy định được chính quyền Washington công bố tuần trước, các du học sinh sẽ phải rời khỏi Mỹ nếu trường họ kể từ mùa thu này chỉ dạy online. Hoặc nếu muốn ở lại, họ sẽ phải chuyển sang các cơ sở giáo dục khác vẫn còn giảng dạy trực tiếp. Những người không tự nguyện thực hiện sẽ đối mặt với việc bị trục xuất. Một số trường đại học tuyên bố sẽ chuyển tất cả các khóa học sang hình thức trực tuyến trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn hoành hành ở Mỹ…

Hơn một nửa số sinh viên quốc tế tại Mỹ đến từ Châu Á. Trong năm học 2018-2019, có 370.000 sinh viên đến từ Trung Quốc, 202.000 đến từ Ấn Độ và 52.000 đến từ Hàn Quốc. Đối với Fang, đã học ở Mỹ từ những năm cấp hai nhưng đã trở lại Bắc Kinh vào đầu năm nay, thông báo hôm 6-7 của chính quyền Tổng thống Trump khiến anh không biết xử lý tình huống như thế nào. Để tránh lệnh cấm của Mỹ đối với những du khách đã ở Trung Quốc trong 2 tuần qua, Fang lên kế hoạch bay từ Trung Quốc sang Campuchia. Sau 14 ngày, anh hy vọng sẽ bay sang Mỹ.

Hiện giờ, mọi thứ thậm chí còn khó khăn hơn. Hiện tại, trường Stanford có kế hoạch sắp xếp các sinh viên ở trong khuôn viên trường mỗi học kỳ để duy trì sự xa cách xã hội. Sinh viên năm thứ nhất sẽ ở trong khuôn viên trường vào mùa thu và mùa hè - có nghĩa là Fang sẽ học từ xa trong một học kỳ và sẽ phải rời khỏi Mỹ trong thời gian đó. Vì vậy, Fang đang cân nhắc có nên trả khoảng 60.000 USD một năm để học từ xa tại Trung Quốc hay không.

“Sống trong sợ hãi”

Hiện tại, Chen Na, 29 tuổi, quốc tịch Trung Quốc, không bị ảnh hưởng bởi những thay đổi hôm 6-7 của Washington. Đại học New York (NYU), nơi Chen đang học thạc sĩ, vẫn tổ chức các khóa học kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp khi học kỳ mùa thu bắt đầu.

Nhưng NYU có thể sẽ chuyển sang các lớp học chỉ hoàn toàn trực tuyến, như đã làm hồi tháng 3, nếu tình hình dịch bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. "Tôi luôn lo lắng về điều đó. Tôi cảm thấy bất lực và dễ bị tổn thương. Tôi sẽ cố gắng hết sức để ở đây một cách hợp pháp", cô nói. Việc chuyển sang một trường đại học khác không phải là một lựa chọn tốt bởi ngành học Chương trình Viễn thông Tương tác mà Chen đang học có rất ít trường giảng dạy. Còn nếu cô phải quay trở lại Trung Quốc, điều này sẽ rất tốn kém.

Khi Chen lần đầu tiên nghe thấy quy định mới, cô cảm thấy rất bất an vì đã có một số chính sách khác khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn đối với sinh viên quốc tế. Chẳng hạn như hồi tháng 5, New York Times và Reuters đưa tin rằng Mỹ đang lên kế hoạch hủy thị thực của hàng ngàn sinh viên và các nhà nghiên cứu Trung Quốc có quan hệ với các trường đại học liên quan tới Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa. Hồi tháng 4, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Tom Cotton đề nghị không cho phép sinh viên Trung Quốc tại các trường đại học Mỹ nghiên cứu khoa học và công nghệ. Chính quyền Tổng thống Trump cũng đã đưa ra một loạt các thay đổi đối với hệ thống nhập cư Mỹ.

"Chúng tôi không có quyền gì ở đây, và đôi khi chúng tôi trở thành vật hy sinh cho các trò chơi chính trị. Tôi thực sự nhận thức được tình trạng của mình ở đây, tôi biết tôi là người nước ngoài. Tôi cảm thấy những chính sách của họ đang đè bẹp chúng tôi", Chen nói.

Khó khăn khi trở về nước

Một số sinh viên có thể gặp khó khi muốn quay trở về nước.

Bà Theresa Cardinal Brown, Giám đốc Nhập cư và Chính sách xuyên biên giới tại Trung tâm chính sách Bipartisan, cho biết một số sinh viên có thể không thể về nhà được. "Vấn đề lớn hơn là một số quốc gia hạn chế đi lại và họ không thể về nhà, vậy họ sẽ làm gì đây? Đó là một câu hỏi hóc búa cho rất nhiều sinh viên”, bà Brown cho biết.

Ấn Độ, nguồn sinh viên quốc tế lớn thứ hai của Mỹ, đã ngừng hoàn toàn các chuyến bay thương mại. Maitri Parsana, người vừa kết thúc năm thứ ba ngành Khoa học sinh học tại Đại học Buffalo ở bang New York, không biết làm thế nào để quay trở lại Ấn Độ nếu bị buộc rời đi. Trường đại học của cô cho biết họ sẽ cung cấp các khóa học hỗn hợp, nhưng cô gái 22 tuổi đến từ bang Gujarat hiện vẫn không biết liệu các lớp học cụ thể của mình sẽ trực tuyến hay trực tiếp. Parsana nói rằng không có chuyến bay nào đến Ấn Độ, nhưng cô hy vọng chính phủ của mình sẽ sắp xếp các chuyến bay hồi hương để đưa du học sinh mắc kẹt về nước. Parsana cho rằng Mỹ dường như tập trung vào sinh viên quốc tế hơn là giải quyết các vấn đề thực sự, chẳng hạn như đại dịch. "Chúng tôi cảm thấy như chúng ta bị đẩy ra khỏi đất nước này mà không có lý do".

Nhiều ảnh hưởng lớn

Không chỉ những sinh viên nước ngoài bị tổn thương bởi quyết định hôm 6-7 của Washington mà nền kinh tế Mỹ cũng bị tác động. Theo Viện Giáo dục Quốc tế phi lợi nhuận, năm 2018, sinh viên từ Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc đã đóng góp hơn 25 tỷ USD cho nền kinh tế. Nếu sinh viên bị buộc rời khỏi đất nước, họ sẽ không tiếp tục trả học phí để học từ xa.

Nicholas Henderson, người đồng sáng lập và giám đốc của Essai Education, một viện tư vấn và luyện thi có trụ sở tại New Delhi cho sinh viên Ấn Độ muốn học tập tại Mỹ, cho rằng quy định mới buộc các trường đại học Mỹ phải thay đổi hình thức học để giữ sinh viên ở lại. Nhưng ngay cả như vậy, chính sách của Mỹ sẽ ngăn cản sinh viên tương lai chọn học ở Mỹ. Khi Parsana lần đầu tiên đến Mỹ, cô đã lên kế hoạch cố gắng định cư ở đó. Hiện giờ, cô nói rằng cô không muốn sống ở Mỹ và sẽ khuyên các sinh viên muốn đi du học nên xem xét chọn một quốc gia khác, như Australia hoặc Canada. "Nền kinh tế của họ sẽ đi vào đống tro tàn nếu họ làm điều này. Nếu họ tiếp tục thực hiện các quy tắc kiểu như vậy, không có nhiều sinh viên sẽ đến đây để học”, Parsana nói.

Sinh viên có thể bỏ lỡ cơ hội việc làm - thường là một trong những lý do họ đã chọn du học tại Mỹ. Ở Mỹ, sinh viên quốc tế đủ điều kiện cho phép họ làm việc ở nước này sau khi tốt nghiệp. Một sinh viên Hàn Quốc 24 tuổi cho biết anh cảm thấy "thất vọng" với quy định được đưa ra hôm 6-7. Sinh viên này chỉ còn một học kỳ nữa là có thể  lấy bằng. Nếu về nước, sinh viên này không đủ điều kiện cho chương trình việc làm tạm thời còn nếu muốn làm việc ở Mỹ, sinh viên này cần phải tìm một công ty tài trợ visa của mình. "Tôi rất thất vọng", anh nói.

AN BÌNH