Đầu tháng 4, các lực lượng Afghanistan đã bắt giữ kẻ đứng đầu nhóm IS tại Khorasan (ISKP) - nhưng liệu điều này có ảnh hưởng đến sự tồn tại của nhóm ở Afghanistan?

Lãnh đạo ISKP Aslam Farooqui bị lực lượng an ninh Afghanistan bắt giữ đầu tháng 4 vừa qua.  Ảnh: NDS

Kế hoạch bắt giữ thủ lĩnh

Akhmad, 26 tuổi, kiệt sức và chóng mặt. Kandahar rất nóng và trong 6 ngày đêm qua, đơn vị 50 người của anh đã làm việc liên tục theo kế hoạch của Tổng cục An ninh Quốc gia (NDS), cơ quan tình báo chính của Afghanistan. Các nguồn tin tình báo cho rằng, vào đầu tháng 4, giới lãnh đạo của ISKP, chi nhánh địa phương của nhóm vũ trang Salafist, sẽ tập trung tại Kandahar để thảo luận về tương lai của phong trào.

Trong những tháng trước đó, sau một chiến dịch quân sự kéo dài của Mỹ và Afghanistan, ISKP đã để mất thành trì chính ở Nangarhar, gần biên giới Pakistan. Phần lớn lãnh đạo của nhóm bị giết hoặc bị bắt và nhiều thành viên của nhóm phải chạy trốn. Nhiều tên chuyển đến tỉnh Kunar lân cận hoặc trốn qua biên giới sang Pakistan. Mặc dù vậy, ISKP vẫn tiếp tục hoạt động. Tháng 3 vừa qua, nhóm này đã tổ chức hai vụ tấn công khủng bố ở Kabul nhằm vào cộng đồng người Shiite và Sikh, giết chết hơn 50 người. Dù bị suy yếu đáng kể, ISKP còn lâu mới bị đánh bại.

Hôm 4-4, đơn vị của Akhmad đã sẵn sàng cho giai đoạn cuối của hoạt động. Akhmad, người đã làm việc cho các lực lượng đặc biệt trong 7 năm qua, nỗ lực để bắt giữ những tên lãnh đạo của ISKP. Sau nhiều ngày hoạt động, NDS đã bắt giữ hơn một chục thành viên cao cấp của ISKP tại Kandahar. Ngày 4-4, Akhmad đứng trước một ngôi nhà quan trọng, nơi ẩn náu của Abdullah Orakzai, bí danh là Aslam Farooqi, lãnh đạo ISKP ở Afghanistan. “Đây là một ngôi nhà bình thường. Chúng tôi phá cửa. Chúng biết rằng chúng tôi đã được trang bị vũ khí đầy đủ và có lực lượng yểm trợ, vì vậy chúng không chống cự. Khi nhìn thấy lực lượng của chúng tôi, chúng tự đầu hàng nhưng rất ngạc nhiên”, Akhmad nói. “Căn phòng của chúng nhỏ và đầy vũ khí và chất nổ. Khi tôi còng tay Farooqi, tôi hít một hơi thật sâu. Tôi tự hào về đơn vị của mình”, Akhmad nói thêm.

Kẻ đứng đầu ISKP ở Afghanistan bị bắt nhanh chóng trở thành tin tức nổi bật. Farooqi trở thành lãnh đạo của ISKP từ tháng 7-2019 và y đã xoay sở để sống sót sau các cuộc tấn công gần đây chống lại nhóm. Cùng với Farooqi, lực lượng Afghanistan đã bắt giữ 19 thành viên ISKP nổi bật khác trong một số hoạt động ở Kandahar. “Tôi nghĩ rằng hiện tại ISKP đã mất chuỗi chỉ huy. Nhưng chúng có nơi trú ẩn để ẩn nấp khắp nơi. Chúng có thể không có nhiều đơn vị huy động để tiến hành các hoạt động nhưng chúng có các đơn vị riêng lẻ”, một quan chức NDS cho biết. “ISKP không có căn cứ hoặc trung tâm chỉ huy ở Afghanistan. Đó là lý do tại sao Farooqi đến Kandahar. Y muốn huy động lực lượng một lần nữa. Dựa trên thông tin tình báo của chúng tôi, một số phần tử ISKP đang di chuyển đến Kunar, một số trong số chúng đang ẩn náu ở Nangarhar”, quan chức NDS trên cho biết.

Vẫn là nỗi sợ hãi

Những lá cờ đen của IS đầu tiên xuất hiện ở Nangarhar vào năm 2015, một năm sau khi Abu Bakr al-Baghdadi tuyên bố mình là đấng tối cao của IS ở Iraq. Năm 2014, khu vực này đối mặt với một dòng người tị nạn khổng lồ từ Pakistan sau một chiến dịch mà quân đội Pakistan phát động chống lại các nhóm phiến quân Hồi giáo ở Bắc Waziristan. Nhiều chiến binh tìm được nơi ẩn náu qua biên giới là thành viên của Tehrik-iTaliban Pakistan (TTP) và theo các nguồn tin, một số trong số chúng sau đó đã thành lập ban lãnh đạo cốt lõi của ISKP. Một số nhóm phiến quân địa phương, các phiến quân nước ngoài, cũng như một số thành viên Taliban địa phương đã gia nhập. Mặc dù khó có thể ước tính thành viên của nhóm, hồi giữa năm 2019, LHQ cho rằng, ISKP có từ 2.500 đến 4.000 thành viên ở Afghanistan.

Trong những năm qua, ISKP đã tìm cách kiểm soát một vùng lãnh thổ rộng lớn ở các tỉnh Nangarhar và Kunar. Núi non và sự xa xôi đã giúp chúng mở rộng quyền kiểm soát mà không gặp trở ngại lớn. ISKP đã tiếp cận các mỏ địa phương và các tuyến giao thương đến Pakistan, điều này giúp chúng sống sót, bất chấp các cuộc tấn công của cả Taliban và quân đội Afghanistan, cùng với các cuộc không kích của Mỹ.

ISKP là lực lượng nổi dậy sử dụng chiến thuật du kích, nhưng chúng cũng có khả năng tổ chức các cuộc tấn công phức tạp, bao gồm cả các vụ đánh bom tự sát ở Kabul. Trong những năm qua, ISKP đã tiến hành hàng chục cuộc tấn công chống lại dân thường trên khắp Afghanistan. Hazara, một cộng đồng Shiite địa phương mà nhóm này coi là kẻ ngoại đạo, là mục tiêu phổ biến nhất. Nhưng ISKP cũng gieo rắc nỗi sợ hãi cho các cộng đồng địa phương ở Nangarhar.

Với việc Farooqi bị bắt giữ vào đầu tháng 4, nhiều người hy vọng khả năng tổ chức các cuộc tấn công của ISKP ở Afghanistan đã bị suy yếu. Không rõ liệu ISKP có chỉ định một người đứng đầu mới hay không. Nhưng chỉ 5 ngày sau khi Farooqi bị bắt, nhóm này đã nhận trách nhiệm vụ phóng 5 tên lửa vào sân bay Bagram, căn cứ chính của Mỹ ở Afghanistan. Mất chiến trường hay lãnh đạo bị bắt giữ không nhất thiết sẽ thay đổi khả năng của ISKP trong việc tổ chức các cuộc tấn công. 

AN BÌNH

ĐÁNH BOM LIỀU CHẾT GẦN KABUL Bộ Nội vụ Afghanistan cho biết ít nhất 3 người đã thiệt mạng và 15 người bị thương trong một vụ đánh bom liều chết xảy ra ngày 29-4 tại khu vực cách không xa thủ đô Kabul của nước này. Trong một tuyên bố, người phát ngôn bộ trên Tariq Arian cho biết một đối tượng tấn công đã kích hoạt khối chất nổ mang theo mình giữa đám đông dân chúng tại khu vực Reshkhor thuộc huyện Char Asiab, cách thành phố Kabul khoảng 11km. Hiện chưa rõ cá nhân hay tổ chức đứng sau vụ tấn công trên.