Israel và phong trào Hamas tuyên bố ngừng bắn ở Dải Gaza, bắt đầu từ 2 giờ sáng ngày 21-5 (theo giờ địa phương) sau những nỗ lực trung gian của Ai Cập, qua đó chấm dứt leo thang kéo dài 11 ngày.

Người dân Palestine ăn mừng sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực.  Ảnh: AFP

Người phát ngôn của chính phủ Israel Ophir Gendelman nói rằng Israel đã đồng ý với đề xuất của Ai Cập về một lệnh ngừng bắn từ cả hai bên, mà không kèm theo bất kỳ điều kiện nào. Ông Gendelman cho biết, nội các Israel đã họp và nhất trí về một lệnh ngừng bắn. Phong trào Hamas và Tổ chức Hồi giáo Jihad cũng thông báo chính thức chấp thuận đề xuất của Ai Cập. Theo đó, Ai Cập sẽ cử hai phái đoàn an ninh tới Tel Aviv và các khu vực của Palestine theo dõi việc tuân thủ thực hiện thỏa thuận ngừng bắn và thống nhất các biện pháp tiếp theo nhằm duy trì sự ổn định lâu dài.

Theo thỏa thuận này, hai bên sẽ tạm thời đình chiến cho đến khi đạt được các điều khoản của một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài trong vòng 3 ngày tới. Thỏa thuận sẽ có hiệu lực trên toàn bộ các vùng đất của Palestine, đồng thời việc di dời người dân ở khu vực Sheikh Jarrah cũng đã dừng lại. Cửa khẩu Kerem Shalom sẽ mở cửa vào ngày 21-5 để tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động viện trợ nhân đạo. Các hãng hàng không lớn của Châu Âu đã thông báo nối lại các chuyến bay đến sân bay Ben Gurion của Israel vào ngày 23-5 sau khi các bên ngừng bắn.

Ezzat El-Reshiq, một thủ lĩnh phong trào Hồi giáo Hamas khẳng định: "Thực sự xung đột đã chấm dứt ngày hôm nay, nhưng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và thế giới cần biết rằng tay chúng tôi vẫn đặt trên cò súng và sẽ tiếp tục nâng cao khả năng kháng chiến". Nhân vật này cho biết, yêu cầu của Hamas bao gồm việc bảo vệ đền thờ Al-Aqsa tại Jerusalem và chấm dứt việc đuổi người dân Palestine ra khỏi nhà của họ tại Đông Jerusalem - điều mà ông Ezzat El-Reshiq mô tả là "giới hạn đỏ". Hamas cũng yêu cầu mở các lối đi chung với Israel và không hạn chế việc lưu thông hàng hóa bao gồm cả cửa khẩu Kerem Shalom và Beit Hanoun. Hamas khẳng định rằng viện trợ và viện trợ quốc tế nên được phép đi qua đồng thời cho phép các hoạt động tái thiết.

Trong khi đó, Israel yêu cầu kiềm chế khả năng phản kháng của các phe phái vũ trang ở Palestine, đồng thời quy định bất kỳ nguồn viện trợ nào vào Gaza trong tương lai không bao gồm tài trợ về quân sự, hệ thống tên lửa như đã xảy ra trong những năm qua. Nếu không, điều này sẽ bị coi là vi phạm thỏa thuận ngừng bắn. Israel đồng thời cảnh báo về mạng lưới đường hầm ngầm ở Gaza và việc sử dụng hệ thống này để tàng trữ vũ khí, phóng tên lửa.

Người dân Palestine ăn mừng

Ngay khi thỏa thuận ngừng bắn chính thức có hiệu lực vào sáng sớm 21-5, hàng trăm người Palestine ở Bờ Tây và Dải Gaza đã đổ ra đường ăn mừng. Họ đổ xô đến khu vực Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa, hô vang khẩu hiệu Thánh Ala vĩ đại, giương cao quốc kỳ của Palestine và thắp sáng khẩu hiệu "Palestine đấu tranh và đang chiến thắng". Thay vì đạn pháo và tên lửa nổ trên bầu trời, pháo hoa đã làm sáng rực Dải Gaza. Đối với người dân tại Dải Gaza, không khí ăn mừng cuồng nhiệt của ngày lễ xả chay (Eid al-Fitr) dường như bây giờ mới bắt đầu, sau khi người dân ở đây trải qua những ngày cuối của tháng Ramadan trong chiến tranh và bom đạn. Hàng trăm người đã đổ ra các đường phố để ăn mừng lệnh ngừng bắn giữa Hamas với Israel sau 11 ngày leo thang, trong khi các loa phát thanh ca ngợi điều mà người dân coi như là một chiến thắng.

Các quan chức y tế Gaza cho biết 232 người Palestine, trong đó có 65 trẻ em, đã thiệt mạng và hơn 1.900 người bị thương trong các cuộc không kích. Trong khi chính quyền Israel cho biết, số người thiệt mạng là 12 người và hàng trăm người bị thương trong các vụ tấn công tên lửa từ Dải Gaza.

Thế giới hoan nghênh

Ngày 20-5, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã hoan nghênh lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Trả lời phỏng vấn trước khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ 2 giờ sáng ngày 21-5 (6 giờ sáng theo giờ Hà Nội), ông Guterres cho biết: "Tôi hoan nghênh lệnh ngừng bắn giữa Gaza-Israel, sau 11 ngày giao tranh gây ra nhiều thương vong". Ông Guterres bày tỏ: "Tôi đánh giá cao những nỗ lực của Ai Cập và Qatar, sự phối hợp chặt chẽ với Liên hợp quốc để giúp khôi phục bình yên cho Gaza và Israel", đồng thời kêu gọi tất cả các bên tuân thủ lệnh ngừng bắn.

Ông Guterres cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế cần phối hợp với LHQ để hỗ trợ nhân đạo cho người dân Palestine và giúp tái thiết khu vực này cũng như củng cố các thể chế của họ. Cũng theo ông Guterres, ngoài việc chấm dứt xung đột căng thẳng vừa qua, các lãnh đạo Israel và Palestine cần nhanh chóng nối lại tiến trình đàm phán hòa bình một cách nghiêm túc, giải quyết các nguyên nhân "gốc rễ" của cuộc xung đột. Ông Guterres mô tả Gaza là một phần không thể thiếu của nhà nước Palestine trong tương lai và không nên bỏ qua bất kỳ nỗ lực nào để mang lại "sự hòa giải dân tộc thực sự nhằm chấm dứt sự chia rẽ".

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 20-5 đã hoan nghênh lệnh ngừng bắn đạt được giữa Israel và các tay súng Hamas, cho biết Mỹ sẽ giúp đỡ Dải Gaza bằng các gói cứu trợ nhân đạo. Phát biểu tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Biden nói: "Tôi tin chúng ta có một cơ hội thực sự để đạt được tiến bộ và tôi cam kết nỗ lực hướng tới điều đó". Ông Biden đánh giá cao vai trò trung gian của Ai Cập trong việc dàn xếp thỏa thuận ngừng bắn này.

Cùng ngày, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cũng lên tiếng hoan nghênh, đồng thời kêu gọi tất cả các bên hợp tác để duy trì lệnh ngừng bắn một cách bền vững và chấm dứt bạo lực trong khu vực. 

AN BÌNH

Nguy cơ có nhiều ổ dịch COVID-19 siêu lây nhiễm tại Gaza Xung đột giữa Israel và Palestine đã khiến nhiều người ở Dải Gaza mất nhà cửa, buộc phải ở tạm trong các trường học - nơi có nguy cơ biến thành ổ dịch COVID-19 siêu lây nhiễm. Theo báo cáo của LHQ hồi tháng 4, số ca mắc COVID-19 ở Gaza tăng 60%, mặc dù tình trạng lây nhiễm dường như đã giảm vào cuối tháng đó. Chưa đầy 2% người Gaza được tiêm ít nhất một liều vaccine COVID-19 tính tới cuối tháng 4, trong khi Israel đã tiêm chủng cho hơn 60% người dân ít nhất một liều. Sau cuộc xung đột, người dân, giới chức, nhân viên y tế và tổ chức nhân đạo lo Gaza có thể chịu làn sóng COVID-19 thứ 3, đặc biệt là ở hàng chục trường học do Cơ quan LHQ cứu trợ người tị nạn Palestine (UNRWA) điều hành. Các trường này đã biến thành nơi ở tạm của phần lớn trong 72.000 người Palestines mất nhà cửa do bom đạn. Bộ Y tế Palestine cho rằng làn sóng COVID-19 thứ ba đã xuất hiện rồi khi mà 30% người xét nghiệm có kết quả dương tính. Trên 100 người đang được điều trị trong các phòng chăm sóc đặc biệt. Tiến sĩ Rami Al-Abadlah, Giám đốc Đơn vị Kiểm soát Lây nhiễm và An toàn của Bộ Y tế cho biết hệ thống y tế đang cực kỳ căng thẳng và đang sụp đổ. Ông nói: "Mọi thứ ngày càng khó khăn hơn. Trường học đông người tới nỗi không thể giãn cách. Chúng tôi chắc chắn sắp đối diện thảm họa y tế. Chúng tôi không thể tiếp nhận hết người nhiễm bệnh". UNRWA cho biết đang gặp khó khăn vì phải vừa đáp ứng nhu cầu của quá nhiều người vừa phải ngăn COVID-19 lây lan. UNRWA đang tiêm vaccine ở một vài trung tâm tại Gaza nhưng phải ngừng từ khi bạo lực bùng phát. Trong khi đó, xét nghiệm là điều gần như bất khả thi. ------------------------------------------ Đụng độ giữa cảnh sát Israel và người Palestine Cảnh sát Israel và người Palestine lại đụng độ tại khu nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Jerusalem chỉ vài giờ sau khi Israel và Hamas tuyên bố ngừng bắn. Theo Reuters, cảnh sát Israel đã bắn lựu đạn gây choáng về phía đám đông người Palestine khi họ ném đá và bom xăng vào các sỹ quan bên ngoài Đền thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Jerusalem. Phát ngôn viên cảnh sát Israel, ông Micky Rosenfeld sau đó tuyên bố các sĩ quan nước này bị đám đông người Palestine ném gạch đá tấn công trước và buộc phải thực hiện các biện pháp "trấn áp bạo loạn". "Hàng trăm người đã ném gạch đá và bom xăng vào các sĩ quan cảnh sát. Lực lượng an ninh đã có mặt tại hiện trường và bắt đầu giải tán những kẻ bạo loạn", ông Rosenfeld cho biết thêm.