(Cadn.com.vn) - Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 17-1 bất ngờ quyết định giảm án tù cho Chelsea Manning, cựu quân nhân Mỹ bị kết tội ăn cắp và chuyển 750.000 tài liệu và đoạn băng mật của quốc gia cho WikiLeaks hồi năm 2010.

Quyết định của ông Obama, gặp phải sự phản đối của Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter, ngay lập tức bùng nổ tranh cãi trong những ngày tại nhiệm cuối của chính quyền vị Tổng thống này. Một cựu quan chức tình báo cho biết cảm thấy "sốc" với quyết định của ông Obama, cho biết "toàn bộ cộng đồng tình báo cảm thấy thất vọng với việc sử dụng quyền hành pháp không thể giải thích này của Tổng thống".

Manning, một phụ nữ chuyển giới, đang phục vụ án tù 35 năm tại Fort Leavenworth, một nhà tù quân sự dành cho nam giới ở miền đông Kansas, bất chấp yêu cầu được chuyển đến một nhà tù dân sự của bà Manning. Cho tới trước thời điểm được tổng thống giảm án, bà Manning đã thụ án được gần 7 năm. Năm ngoái bà này đã hai lần tự tử mà không chết. Với quyết định giảm án được Nhà Trắng công bố ngày 17-1, bà Manning sẽ được trả tự do ngày 17-5 tới, thay vì năm 2045 như mức án ban đầu. Mặc dù bị kết tội 20 trong tổng số 22 cáo buộc, bà Manning không bị kết tội nghiêm trọng nhất: giúp đỡ kẻ thù, vốn phải chịu mức án chung thân. 

Chelsea Manning bị kết án vào năm 2013. Ảnh: BBC

Khác với Snowden

Trong những ngày qua, Nhà Trắng đã phát đi những tín hiệu cho thấy ông Obama dành thời gian cân nhắc nhiều về việc ban một ân huệ cho bà Manning mà không phải cân nhắc về lá đơn xin ân xá của cựu nhân viên Cơ quan An ninh Quốc gia Edward Snowden, người bị buộc tội tiết lộ bí mật nhà nước hồi năm 2013, hiện đang sống lưu vong tại Nga.

Snowden có thể ở lại Nga thêm 2 năm Bộ Ngoại giao Nga ngày 18-1 cho biết, chính quyền Moscow đã gia hạn giấy phép cư trú cho Edward Snowden thêm 2 năm. "Giấy phép cư trú Snowden đã vừa được gia hạn thêm 2 năm," phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova viết trên facebook. Snowden đã sống lưu vong ở Nga kể từ năm 2013, sau khi phải sống nhiều tuần tại khu vực quá cảnh của sân bay Sheremetyevo ở Moscow. Ban đầu ông được cấp phép ở lại Nga trong 1 năm trong bối cảnh quan hệ Moscow- Washington gặp "trục trặc". Snowden gây khủng hoảng cho toàn thế giới khi tiết lộ chương trình theo dõi mật, bao gồm chương trình siêu dữ liệu nghe lén điện thoại của Mỹ và Châu Âu. B.Ngân

Khi được hỏi về hai trường hợp này, một quan chức Nhà Trắng cho biết đã có "sự khác biệt cơ bản". Theo đó, Snowden né trách nhiệm, trốn khỏi đất nước và đang trốn truy tố, trong khi Manning thừa nhận tội lỗi bị xét xử, bị kết án và bị phạt tù. Ngoài ra, trường hợp của bà Manning là khá "cực đoan" và "không có tiền lệ trong lịch sử": bà là người chuyển giới, phải ở trong nhà tù nam, "phải đối mặt với một số phận không chắc chắn sau song sắt".

Tổng thống đắc cử Donald Trump chưa bình luận về vấn đề này, nhưng khi được hỏi về WikiLeaks hồi năm 2010, ông nói với tờ Fox News: "Tôi nghĩ điều này là nhục nhã, tôi nghĩ nên có án tử hình hoặc một cái gì đó".

WikiLeaks tuyên bố "chiến thắng"

Hồi đầu tháng này, WikiLeaks cho biết sẽ đồng ý yêu cầu dẫn độ người sáng lập, Julian Assange về Mỹ, nếu ông Obama khoan hồng cho bà Manning. Hiện chưa rõ liệu WikiLeaks có thực hiện lời hứa hay không, mặc dù tổ chức này tuyên bố "chiến thắng" trên Twitter sau quyết định của ông Obama.

Chase Strangio, một luật sư của Tổ chức Công đoàn Tự do Dân sự Mỹ, đại diện cho bà Manning, cho biết ông "nhẹ nhõm và biết ơn" với quyết định  giảm án của Obama. Tổ chức Ân xá Quốc tế cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với quyết định này.

Tuy nhiên, đảng Cộng hòa bày tỏ sự phẫn nộ. "Đây là tác hại nghiêm trọng đối với an ninh quốc gia Manning đang thụ án và nên tiếp tục", Thượng nghị sĩ Tom Cotton cho biết. Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, tố cáo Manning là "kẻ phản bội", người đã "đặt cuộc sống của người Mỹ vào nguy hiểm và phơi bày những bí mật nhạy cảm nhất của dân tộc".

An Bình