(Cadn.com.vn) - Tổng thống Mỹ Barack Obama đang tiến dần đến đích trên con đường vốn vẫn đầy chông gai: đóng cửa nhà tù gây tranh cãi Guantanamo.

Lầu Năm Góc ngày 23-2 (giờ địa phương) sẽ trình lên Quốc hội Mỹ kế hoạch của Tổng thống Barack Obama về việc đóng cửa nhà tù gây tranh cãi Guantanamo ở Cuba, nỗ lực hoàn thành đúng thời hạn quy định của Ủy ban Quân vụ Thượng viện.

Kế hoạch của Lầu Năm Góc sẽ bao gồm chi phí đóng cửa nhà tù Guantanamo và nâng cấp các cơ sở giam giữ tại Mỹ để nhận các tù nhân từ đây chuyển về.

Tổng thống Barack Obama đang nỗ lực đóng cửa nhà tù gây tranh cãi Guantanamo trước khi rời nhiệm sở vào tháng 1-2017. Ảnh: ABC

Tranh cãi nơi chuyển đến và chi phí

Chính quyền cựu Tổng thống George W. Bush thiết lập nhà tù Guantanamo vào năm 2002 để giam giữ các nghi can khủng bố sau vụ 11-9-2001, và từ đó đến nay vẫn vấp phải sự chỉ trích của các nhà hoạt động nhân quyền cũng như chính phủ các nước.

Vì vậy, ngay từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Obama cam kết đóng cửa nhà tù Guantanamo này và hiện nay muốn xúc tiến kế hoạch này trước khi rời nhiệm sở vào tháng 1-2017, để xem như đây là một di sản để lại sau những năm cầm quyền. Tuy nhiên, vấn đề này chắc chắn sẽ thổi bùng cuộc đối đầu với các nghị sĩ phản đối những nỗ lực trên của ông Obama. Reuters dẫn lời Mac Thornberry, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, cho biết, ủy ban này sẽ tổ chức một buổi điều trần về kế hoạch này. Ông Thornberry cũng đã gửi thư cho Tổng thống Obama cảnh báo, Quốc hội đã nói rõ những chi tiết phải có trong bản lộ trình này và nếu không đáp ứng theo yêu cầu là sẽ “không thể chấp nhận”.

Vấn đề gây chia rẽ lớn nhất hiện nay là nơi các tù nhân Guantanamo được chuyển đến. Lầu Năm Góc hiện được cho là đề xuất xem xét 13 địa điểm khác nhau tại Mỹ, trong đó có 7 cơ sở nhà tù ở Colorado, Nam Carolina và Kansas. Lầu Năm Góc đã cử các đội đánh giá đến nhiều cơ sở giam giữ để xác định liệu có thể đưa những tù nhân ở Guantanamo đến đây hay không. Tuy nhiên, nỗ lực này vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ của chính quyền những tiểu bang này.

Năm ngoái, Nhà Trắng bác đề xuất của Lầu Năm Góc về việc đóng cửa nhà tù do chi phí quá tốn kém, trong đó, chi phí xây dựng là khoảng 475 triệu USD và chi phí hoạt động mỗi năm là 180 triệu USD. Theo Quốc hội, việc xây dựng hay cải tạo các cơ sở giam giữ khác ở Mỹ sẽ tiêu tốn từ 290-475 triệu USD, tùy thuộc vào từng địa điểm. Một số nơi có chi phí xây dựng đắt đỏ hơn, bởi cần phải xây dựng kỹ càng hơn.

Nỗ lực cuối cùng của ông Obama

Nhà tù này đang giam giữ 91 tù nhân, trong số đó, 35 người dự kiến sẽ được chuyển đi vào mùa hè này.

Kế hoạch này cũng chính là nỗ lực cuối cùng của chính quyền Tổng thống Obama nhằm hiện thực hóa cam kết trước khi rời nhiệm sở và nhằm thuyết phục Quốc hội cho phép Lầu Năm Góc chuyển gần 60 tù nhân ở Guantanamo sang bên trong lãnh thổ nước Mỹ. Những tranh chấp kéo dài gia tăng áp lực lên ông chủ Nhà Trắng. Những người ủng hộ đóng cửa Guantanamo cho rằng, nơi đây từ lâu đã là công cụ tuyển dụng cho các nhóm chiến binh và giam giữ những nghi phạm khủng bố vô thời hạn mà không được đưa ra xét xử, khiến các đồng minh của Mỹ giận dữ và thất vọng.

Nhưng theo lập luận của những người phản đối, việc chuyển đổi nhà tù này sẽ không giải quyết được vấn đề. Và họ cũng cảnh báo, việc chuyển tù nhân Al-Qaeda vào trong lãnh thổ nước Mỹ sẽ tạo ra mối đe dọa lớn cho an ninh.

Khả Anh