Mehdi Nemmouche bị buộc tội thực hiện vụ tấn công khủng bố đầu tiên tại Châu Âu bởi một phần tử thánh chiến Hồi giáo trở về từ cuộc chiến ở Syria. Nhưng hành trình từ một nhà nuôi dưỡng ở Pháp đến một tòa án ở Brussels của y không bắt đầu ở một sa mạc Trung Đông mà từ một thị trấn công nghiệp đang xuống cấp.

Hình ảnh vẽ Mehdi Nemmouche.  Ảnh: AFP

Tuần này, Nemmouche sẽ ra tòa vì vụ giết 4 người Do Thái trong một vụ xả súng tại Bảo tàng Do Thái của Bỉ. Ngoài ra, y cũng bị buộc tội đóng vai trò là quản ngục của 4 nhà báo Pháp bị các phần tử thánh chiến bắt làm con tin ở Aleppo hồi năm 2013. Phiên tòa sẽ kéo dài vài tuần, nhưng người đàn ông 33 tuổi này là một trường hợp điển hình mà các nhà chức trách cần nghiên cứu về quá trình cực  đoan hóa của một số người Hồi giáo trẻ Châu Âu.

Bỉ và Pháp lo sợ sự thất bại của các nhóm cực đoan như IS ở Syria sẽ gửi những thanh niên trẻ tuổi tham gia thánh chiến trở về nước. Nhưng Nemmouche dường như đã đi trên con đường cực đoan hóa từ lâu, trước khi y lên đường đến Syria để tham gia cái gọi là "Nhà nước Hồi giáo" vào đầu năm 2013. Cuộc điều tra về vụ thảm sát hồi tháng 5-2014 tại bảo tàng Bỉ làm rõ các yếu tố nền tảng của y.

Tuổi trẻ rắc rối và giận dữ

Nemmouche sinh ngày 17-4-1985, tại thị trấn Roubaix, miền bắc nước Pháp, trong một gia đình gốc Algeria. Các nhà điều tra cho biết, y không bao giờ biết mặt cha mình và mẹ anh ta bị đánh giá là "không có khả năng" nuôi con.

Chỉ mới 3 tháng tuổi, y bị chuyển đến một nhà nuôi dưỡng ở thành phố công nghiệp Lille, phía bắc nước Pháp và sống ở đây cho đến năm 16 tuổi. Nhưng quá trình nuôi dạy này không ổn định. Nemmouche có đôi lúc chuyển đến ở với ông bà, và thỉnh thoảng bị đưa đến các nhà nuôi dưỡng  hoặc một trại trẻ mồ côi ở Paris. Cha mẹ nuôi của Nemmouche mô tả y là một thanh niên "tức giận", "có những hành động xấu nhất cũng như tử tế nhất". Nemmouche phạm tội lần đầu vào năm 13 tuổi. Năm 16 tuổi, y bị giam 3 tuần tại một nhà tù vị thành niên vì tội sở hữu súng lục sau khi bị tòa án trẻ em kết án. Hồ sơ tội phạm của y dài thêm ở tuổi thiếu niên, với các vụ vi phạm giao thông và buôn lậu, và bà của y đã không thèm ngó ngàng gì tới y nữa sau lần ngồi tù thứ hai.

Năm 2007, ở tuổi 22, y đến Provence, miền Nam nước Pháp sau khi có được bằng nghề thợ điện, nhưng sớm rơi vào rắc rối. "Thật là một sự lãng phí to lớn", cựu luật sư Soulifa Badaoui của y nói sau vụ tấn công tại bảo tàng Bỉ, cho rằng, chính quyền đã không giúp Nemmouche hòa nhập. "Không ai biết phải làm gì với một thanh niên thông minh, sôi nổi, muốn thoát ra, trở thành một công dân Pháp bình thường", bà Badaoui cho biết.

"Nghiêm khắc và bạo lực"

Nemmouche bị giam giữ trong khoảng thời gian từ tháng 12-2007 đến 12-2012, và các nhà điều tra cho rằng, đây là lúc tư tưởng của y bị cực đoan hóa.

Trong tù, y được biết đến như một "người truyền ý tưởng cực đoan" bởi y nỗ lực tổ chức cầu nguyện theo nhóm và nói về thánh chiến và "cuộc diệt chủng của người Hồi giáo năm 1995" ở Bosnia. Điều này đã kết nối y với "băng đảng Roubaix" gồm những người Hồi giáo Pháp trở về từ cuộc chiến tranh Bosnia và thực hiện các vụ cướp để tài trợ cho Al-Qaeda.

Khi bà của Nemmouche nhìn thấy y tại Tourcoing vào tháng 12-2012, y lúc đó để một bộ râu dài và cầu nguyện hàng ngày, điều mà trước đây bà chưa từng thấy. Rất ít người biết về những trải nghiệm của y ở Syria, nhưng 3 con tin cũ người Pháp đã xác định y là người giám sát "nghiêm khắc và bạo lực" của họ. 3 người này cho biết, y không che giấu sự ngưỡng mộ đối với Mohammed Merah, người đã giết hại 3 binh sĩ Pháp, một giáo viên Do Thái và 3 trẻ nhỏ vào năm 2012.

Nemmouche bị bắt ở Marseille sau vụ vụ nổ súng tại Bảo tàng Do Thái hồi tháng 5-2014 và sau đó bị dẫn độ về Bỉ. Y sẽ ra tòa tại Pháp trong tuần này. Y hiện đang được bảo vệ nghiêm ngặt tại một nhà tù ở Leuze-en-Hainaut. Các luật sư của y mô tả y là một người có "ý chí kiên định". "Y chào tôi bằng một nụ cười ấm áp, thoải mái, như thể chúng tôi không đang ở trong tù. Những bức tường dường như không tồn tại", luật sư bào chữa Francis Vuillemin cho biết.

AN BÌNH