Tổng thống Joe Biden cam kết về một kỷ nguyên mới đối với nước Mỹ với lời hứa xây dựng lại các liên minh sau khi người tiềm nhiệm Donald Trump triển khai chính sách ngoại giao "không có hệ thống”. Đây là dấu hiệu cho một sự thay đổi hoàn toàn về chính sách đối ngoại dưới thời Biden.

Tổng thống Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris trong chuyến thăm tới trụ sở bộ Ngoại giao Mỹ.   Ảnh: AFP

Khôi phục vị thế của Mỹ

Tổng thống Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris đã có chuyến thăm tới trụ sở bộ Ngoại giao Mỹ ngày 4-2. Trong bài phát biểu chính thức đầu tiên về chính sách đối ngoại của Mỹ kể từ khi nhậm chức, ông Biden đã thể hiện rõ sự khác biệt so với chính sách "Nước Mỹ trước tiên" của cựu Tổng thống Donald Trump, trong đó nổi bật là việc "hàn gắn" mối quan hệ đồng minh vốn bị tổn thương dưới chính quyền tiền nhiệm.

Ông  Biden nhấn mạnh vai trò của ngoại giao trong việc đạt được các mục tiêu của mình và cho rằng các liên minh dân chủ đã bị "hao mòn" dưới thời chính quyền tiền nhiệm. Ông khẳng định mối quan hệ đồng minh là trong số tài sản quý giá nhất của nước Mỹ, đồng thời cam kết Washington sẽ sát cánh với những nước này trong nhiều vấn đề chung như chống biến đổi khí hậu, đại dịch Covid-19 và các vấn đề cùng quan tâm.  "Nước Mỹ đã trở lại và ngành ngoại giao đã trở lại vị trí trung tâm trong chính sách đối ngoại của chúng ta. Chúng ta sẽ xây dựng lại các liên minh của mình, can dự với thế giới một lần nữa, không phải để giải quyết những thách thức của ngày hôm qua, mà là của ngày hôm nay và ngày mai”, Tổng thống Biden nêu rõ.

Bài phát biểu của ông  Biden khẳng định mối quan hệ đồng minh là trong số tài sản quý giá nhất của nước Mỹ, đồng thời cam kết Washington sẽ sát cánh với những nước này trong nhiều vấn đề chung như chống biến đổi khí hậu và đại dịch Covid-19.

Ông Biden nêu rõ trong hai tuần qua, ông đã có các cuộc điện đàm với nhiều lãnh đạo các nước đồng minh thân cận nhất, gồm Canada, Mexico, Anh, Đức và Pháp, nhằm tái xây dựng mối quan hệ mà ông cho là bị xói mòn sau 4 năm qua. Theo Tổng thống Biden, nước Mỹ không thể "vắng mặt" lâu hơn nữa trên trường quốc tế. Tổng thống Biden cũng cho biết ông sẽ tìm cách khôi phục vị thế và uy tín của Mỹ sau khi xảy ra vụ bạo loạn tại trụ sở Quốc hội Mỹ hôm 6-1 vừa qua.

Quan điểm đối với các “điểm nóng”

Bài phát biểu của tân Tổng thống Mỹ còn đề cập đến quan điểm của chính quyền mới trong việc xử lý loạt điểm nóng, bao gồm cuộc nội chiến tại Yemen, quan hệ thương mại với Trung Quốc và căng thẳng với Nga.

Đối với Nga, ông Biden khẳng định Washington sẽ không nhân nhượng liên quan đến nhiều vấn đề như an ninh mạng hay can thiệp cuộc bầu cử. Tuy nhiên, ông Biden cho biết sẵn sàng hợp tác với Kremlin trong một số lĩnh vực, trong đó có Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược mới (New START) mà hai nước mới gia hạn thêm 5 năm.

Liên quan tới Trung Quốc, ông Biden nhấn mạnh Mỹ coi Trung Quốc là đối thủ nghiêm trọng nhất, và sẽ có chính sách đối ngoại cứng rắn với Trung Quốc trong nhiệm kỳ của mình. Tuy nhiên, ông khẳng định Mỹ sẵn sàng hợp tác với Bắc Kinh nếu điều đó nằm trong lợi ích của Washington. Theo Tổng thống Biden, Mỹ sẽ giải quyết trực tiếp các thách thức từ Trung Quốc đối với sự thịnh vượng, an ninh và giá trị dân chủ Mỹ. Đại sứ Trung Quốc đã hoan nghênh thỏa thuận giữa Nga và Mỹ và nhấn mạnh Trung Quốc sẵn sàng tiến hành đối thoại song phương trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau trong các vấn đề liên quan tới an ninh chiến lược với các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân khác bao gồm Nga và Mỹ nhằm củng cố niềm tin chiến lược.

Đối với vấn đề Yemen, ông Biden tuyên bố sẽ không ủng hộ “các chiến dịch tấn công” tại Yemen và chấm dứt toàn bộ hỗ trợ bao gồm các thương vụ bán vũ khí cho đồng minh Saudi Araba để phục vụ cho cuộc chiến này. Thay vào đó, ông cam kết tăng cường viện trợ nhân đạo cho người dân Yemen và chấm dứt cuộc nội chiến tại quốc gia Bắc Phi này. Ông cũng bổ nhiệm nhà ngoại giao kỳ cựu Timothy Lenderking làm đặc phái viên của Mỹ về Yemen để hỗ trợ nỗ lực của  Liên hợp quốc trong việc tìm kiếm một lệnh ngừng bắn và nối lại các cuộc hòa đàm.

Đáp lại tuyên bố của Tổng thống Mỹ, nhóm phiến quân Houthi ở Yemen đã hoan nghênh các kế hoạch nhằm chấm dứt sự hỗ trợ của Mỹ cho các chiến dịch quân sự ở Yemen, nói rằng đây là một bước để tiến tới chấm dứt cuộc xung đột kéo dài ở quốc gia Hồi giáo này. Theo quan chức chính trị cấp cao của Houthi, ông Hamid Assem, nhóm này hy vọng đây sẽ là sự khởi đầu của quyết định ngừng chiến tranh ở Yemen đồng thời bày tỏ lạc quan về điều này. Ông Assem cho biết thêm chính quyền Tổng thống Joe Biden đã nhận thấy cuộc chiến ở Yemen phải "trả giá đắt”.

Khôi phục chính sách nhập cư

Một sự thay đổi rõ rệt trong chính sách đối ngoại của ông Biden so với người tiền nhiệm là vấn đề di cư. Ông Biden cho biết sẽ thông qua một lệnh hành pháp để nâng cao năng lực của đất nước trong việc tiếp nhận người tị nạn. Theo sắc lệnh hành pháp mới, Mỹ sẽ tiếp nhận khoảng 125.000 người tị nạn trong 1 năm, tăng lên 8 lần sau khi cựu Tổng thống Donald Trump giảm xuống mức thấp nhất trong nhiệm kỳ vừa qua.

AN BÌNH