(Cadn.com.vn) - Việc Nga quyết định dỡ bỏ lệnh cấm chuyển giao hệ thống phòng thủ chống tên lửa S-300 tân tiến cho Iran đang làm bùng nổ cuộc khẩu chiến về vấn đề này, đồng thời đánh đòn mạnh vào thỏa thuận khung vừa mới đạt được về chương trình hạt nhân giữa quốc gia Hồi giáo và nhóm P5+1.
Trong khi Iran hoan nghênh quyết định đến từ Moscow, Israel lên án mạnh mẽ và Mỹ thì tỏ ra lo ngại. Bộ trưởng Quốc phòng Iran Hossein Dehqan ca ngợi động thái của Nga là bước đi hướng đến nền "an ninh lâu dài" trong khu vực. Theo ông, "những tiến triển trong hợp tác song phương giữa Iran với Nga và với các nước láng giềng trong nhiều lĩnh vực có thể rất hữu ích cho việc duy trì ổn định và an ninh lâu dài trong khu vực".
Về phần mình, Mỹ cho rằng, quyết định của Nga sẽ không ảnh hưởng sự đoàn kết của nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Nga, Mỹ, Trung, và Đức) trong tiến trình đàm phán hạt nhân đang diễn ra với Iran. Tuy nhiên, họ bày tỏ lo ngại về quyết định này. Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest cũng cho rằng, quyết định của Điện Kremlin về việc khởi động thỏa thuận đổi dầu lấy lương thực cũng gây nên những mối quan ngại về lệnh trừng phạt.
Israel - quốc gia mạnh mẽ phản đối hiệp ước hạt nhân mới - chỉ trích quyết định của Nga, cho rằng, động thái này là một bằng chứng cho thấy Tehran đã tìm thấy được "sự danh chính ngôn thuận" sau các cuộc đàm phán hạt nhân. "Đây là hệ quả trực tiếp của sự hợp pháp mà Iran đang nhận được từ thỏa thuận hạt nhân sơ bộ và là minh chứng cho thấy sau khi LHQ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt, Iran sẽ nỗ lực trang bị vũ khí chứ không phải phát triển vì phúc lợi cho người dân", Bộ trưởng Tình báo Israel Yuval Steinitz nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov khẳng định, quyết định tiếp tục chuyển giao tên lửa cho Iran không liên quan đến các lệnh trừng phạt của LHQ và rằng vì sự tiến bộ trong các cuộc đàm phán hạt nhân, Nga tất nhiên không thể tiếp tục duy trì lệnh cấm. Ông cho biết, các hệ thống tên lửa là "quyền tự vệ" và không đặt ra mối đe dọa cho kẻ thù của Iran.
Nga ký hợp đồng bán 5 khẩu đội S-300 cho Iran hồi năm 2007 với trị giá 800 triệu USD. Moscow hủy hợp đồng bán hệ thống phòng không S-300 cho Iran hồi năm 2010 dưới sức ép của phương Tây sau khi LHQ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Iran liên quan tới chương trình hạt nhân của nước này. Iran sau đó đệ đơn kiện 4 tỷ USD lên một tòa án trọng tài ở Genève đòi bồi thường 5 tỷ USD cho việc hủy bỏ các đơn đặt hàng 800 triệu USD của Nga, vốn là nhà cung cấp vũ khí chính của Iran.
Và lần này, việc dỡ bỏ lệnh cấm trên có thể là dấu hiệu cho thấy, Moscow sẽ có khởi đầu thuận lợi trong cuộc đua để giành lấy những lợi ích từ việc quốc tế sẽ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt nhằm vào Tehran.
Thanh Văn
