Người Xê Đăng vui Lễ hội mừng lúa mới

Thứ tư, 04/01/2017 09:30

(Cadn.com.vn) - Cứ vào ngày 1-1 (dương lịch) hàng năm, người đồng bào Xê Đăng ở buôn H’ring (xã Ea H’đing, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắc Lắc) lại cùng nhau tổ chức Lễ hội Mừng lúa mới. Đây là lễ hội lớn nhất trong năm của người Xê Đăng nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, đời sống ấm no, hạnh phúc. Xuất phát từ những ý nghĩa lớn lao của lễ hội, người đồng bào Xê Đăng dù đi đâu cũng tụ họp về buôn trong ngày lễ hội.

Theo ông A Chá, Bí thư chi bộ buôn Kon Hring, trước đây tục mừng lúa mới của người Xê Đăng chỉ diễn ra trong phạm vi từng gia đình. Theo đó, khi thấy lúa chín, chủ hộ chọn ra đám lúa chắc hạt, chín đẹp nhất rồi dùng cây le làm dấu. Trước khi cắt lúa, chủ hộ gọi thêm mọi người đến đọc lời khấn: “Ơi Thần lúa, hôm nay tôi xin phép được thay mặt mọi người trong gia đình, xin được lấy nắm lúa đầu tiên này, xin được rước hồn lúa về với gia đình, cho cả nhà chúng tôi được no đủ”. Khi lúa mới được phơi khô, người Xê Đăng đem giã lấy gạo để chuẩn bị nấu cơm lam...

Tuy nhiên, từ năm 1999 đến nay, mừng lúa mới đã trở thành lễ hội chung của cả cộng đồng diễn ra tại nhà rông nhằm thắt chặt tình đoàn kết trong buôn. Để chuẩn bị cho lễ cúng lúa mới, già làng chọn ra một số thanh niên khỏe mạnh đến những lũy tre có nhiều cây cao nhất, đẹp nhất của buôn để chọn tre làm cây nêu. Khi đã chọn được cây vừa ý, nhóm thanh niên hạ xuống đem về, trang trí thêm và dựng ngay giữa trung tâm nhà cộng đồng. Ngoài ra, già làng còn phân công nhiệm vụ cho người dân trong buôn lên rừng bẫy chuột, người xuống suối bắt cá, người chưng cất rượu cần... Tùy vào gia cảnh, bà con có thể mang đến những lễ vật khác nhau nhưng ai cũng phải góp công, góp sức và tuyệt đối không được vắng mặt trong buổi lễ cúng lúa mới.

Người Xê Đăng quy định, từ sáng sớm, tất cả các gia đình trong làng đều phải đóng kín cửa, không ai được phép ra vào, cơm và các loại thức ăn được nấu sẵn và để lên giàn bếp, rượu cũng được các gia đình chuẩn bị đầy đủ. Già làng là người đầu tiên được phép mở cửa và đi một mình đến nhà rông. Cho đến khi già làng đánh một hồi trống báo hiệu thì tất cả nam giới trong làng mang lễ vật tập trung về nhà cộng đồng để chuẩn bị cho việc tổ chức lễ.

Một số hình ảnh tại buổi lễ.

Trước khi lễ hội bắt đầu, già làng – chủ lễ sẽ thực hiện khấn Giàng cầu mưa. Lễ vật cúng Giàng có đầu heo, 7 con chuột rừng nướng, gà trống tơ, thịt heo nướng, cơm lam, cá suối... Khi khấn, già làng còn có nhiệm vụ báo cáo với Giàng về tình hình sản xuất của người dân trong buôn một năm qua. Khi lễ cúng xong, già làng là người khai rượu cần để bắt đầu bữa tiệc. Theo đó, mọi người quây quần thưởng thức rượu cần và cơm lam.

Khi đã no say, trai gái trong buôn được lựa chọn mặc trang phục truyền thống để đánh chiêng, trống phục vụ cho các tiết mục văn nghệ độc đáo của người Xê Đăng. Hòa chung với tiếng cồng chiêng, người đồng bào Xê Đăng cùng những vị khách có mặt say sưa với các điệu múa, tiếng ca. Tại lễ hội, bà con trò chuyện chia sẻ với nhau về những kinh nghiệm sản xuất trong năm qua và những thành quả của vụ mùa. Có mặt tại buổi lễ, nhiều cá nhân, đoàn thể cũng dành tặng những món quà nhỏ đến từng hộ trong buôn nhằm động viên bà con sau một năm sản xuất cực nhọc. Được biết, từ năm 2013, lễ hội cúng mừng lúa mới đã được UBND H. Cư M’gar công nhận là một trong 5 lễ hội chính, mang đậm bản sắc dân tộc trên địa bàn. Ông Võ Đình Đoài, Chánh văn phòng Sở VH-TT&DL Đắc Lắc cho hay: “Để lưu giữ nét văn hóa truyền thống đặc sắc, hàng năm, chính quyền địa phương đều tạo điều kiện cho người đồng bào Ê Đê trên địa bàn tỉnh tổ chức lễ hội mừng lúa mới”.

Thơ Trịnh