Ngày 11-4, nhà sáng lập WikiLeaks Julian Assange đã bị bắt giữ tại đại sứ quán Ecuador ở London, Anh sau gần 7 năm xin tị nạn tại đây để tránh bị dẫn độ về Thụy Điển.

Thủ tướng Anh Theresa May hoan nghênh việc bắt giữ này và cho rằng, điều này chứng minh không ai có thể đứng trên pháp luật. Trong khi đó, Nga cáo buộc Anh đang “hạn chế tự do”. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã tuyên bố Moscow hy vọng London không xâm phạm các quyền của ông Assange. Trang WikiLeaks cũng cáo buộc Ecuador hủy bỏ “trái phép” việc tị nạn của ông Assange và khẳng định Đại sứ quán Ecuador tại London đã mời Cảnh sát Anh vào tòa nhà để bắt giữ ông này.

Vì sao ông Assange bị bắt?

Ban đầu, AFP dẫn tuyên bố của Cảnh sát thủ đô London cho biết, ông Assange bị bắt vì vi phạm lệnh bảo lãnh.

Nhưng khi ông được đưa tới Sở cảnh sát ở London, ông tiếp tục bị bắt theo yêu cầu dẫn độ của Mỹ. “Công dân Australia còn bị bắt theo đề nghị của nhà chức trách Mỹ vào lúc 10 giờ 53 (16 giờ 53, giờ Việt Nam) sau khi ông ấy được đưa đến Sở cảnh sát ở trung tâm London. Đây là lệnh dẫn độ theo Điều 73 của Đạo luật dẫn độ”, thông báo của cảnh sát nêu rõ. Trong lệnh bắt giữ, Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc ông Assange âm mưu với Chelsea Manning, cựu binh sĩ Mỹ, để bẻ khóa mật khẩu được lưu trữ trên máy tính của Bộ Quốc phòng, dẫn đến “một trong những vụ rò rỉ thông tin mật lớn nhất trong lịch sử nước này” hồi năm 2010.

Trong một tuyên bố, Tổng thống Ecuador Lenin Moreno khẳng định, nước này đã rút quy chế tị nạn ngoại giao đối với ông Assange vì ông liên tục vi phạm các hiệp định và công ước quốc tế của người đồng cư trú. Tổng thống Moreno khẳng định, Ecuador đã hành động trong phạm vi quyền chủ quyền khi đưa ra quyết định này. Tuy nhiên, cựu Tổng thống Ecuador Rafael Correa đã chỉ trích Tổng thống đương nhiệm Moreno là kẻ phản bội sau khi ông quyết định cho phép cảnh sát bắt giữ ông Assange. “Kẻ phản bội vĩ đại nhất trong lịch sử Ecuador và Mỹ Latinh là Lenin Moreno, người đã cho phép cảnh sát Anh vào Đại sứ quán của chúng ta ở London để bắt giữ ông Assange”, ông Correa viết trên Twitter.

Tương lai u ám

Từ tháng 6-2012 đến nay, ông Assange, quốc tịch Australia, đã sống tị nạn trong Đại sứ quán Ecuador ở London. Bằng cách này ông cố gắng trốn tránh bị dẫn độ về Thụy Điển, quốc gia phát lệnh truy nã ông với cáo buộc phạm tội xâm hại tình dục. Ông luôn bác bỏ cáo buộc trên, cho rằng, vụ kiện này là nhằm bắt giữ và dẫn độ ông sang Mỹ để xét xử các tội danh tiết lộ hàng nghìn bí mật quốc gia của Mỹ hồi năm 2010.

Tuy nhiên, sau nhiều năm tị nạn thành công, ông đã bị bắt giữ và đối mặt với một tương lai u ám. Xuất hiện tại Tòa án Westminster chỉ vài giờ sau khi bị bắt, ông giơ hai ngón tay thành chữ V (biểu tượng chiến thắng) với giới báo chí và mang theo một cuốn sách trước khi bước vào tòa án. Tòa án sau đó xác định Assange vi phạm các điều kiện bảo lãnh vào năm 2012 và trả ông về nơi giam trong thời gian chờ tuyên án. Ông Assange phải đối mặt với án tù lên tới 12 tháng nếu bị kết tội. Ông chủ WikiLeaks còn phải đối mặt với một phiên tòa khác vào ngày 2-5 theo yêu cầu dẫn độ của Mỹ.

Tại Thụy Điển, vụ án ông bị cáo buộc hãm hiếp đã được bãi bỏ. Tuy nhiên, trong ngày 11-4, luật sư của nữ thân chủ Thụy Điển, người đã tố cáo ông Assange hãm hiếp vào năm 2010, cho biết bà và khách hàng của mình sẽ đề nghị cơ quan công tố nước này mở lại cuộc điều tra đã bị đình chỉ hồi năm 2017. “Chúng tôi sẽ làm tất cả những gì có thể để các công tố viên mở lại cuộc điều tra để có thể dẫn độ ông Assange về Thụy Điển và truy tố vì tội hiếp dâm. Chừng nào thời hạn hiệu lực của luật pháp chưa hết, thân chủ của tôi vẫn còn hy vọng được bồi thường”, nữ luật sư Elisabeth Massi Fritz nhấn mạnh.

Tuy nhiên, điều lo sợ nhất của ông Assange là Thụy Điển có thể chuyển ông sang Mỹ, nơi ông có thể bị kết án tù lên đến 35 năm hoặc bị tử hình do đã công khai các tài liệu tối mật của Bộ Ngoại giao Mỹ. Washington liên tục yêu cầu dẫn độ người sáng lập WikiLeaks để xét xử tại nước này. Nhưng trong tuyên bố mới nhất, Tổng thống Ecuador Moreno cho biết, nước này đã nhận được cam kết của Anh rằng, ông Assange sẽ không bị dẫn độ đến một quốc gia nơi ông có thể đối mặt với hình phạt tử hình.

THANH VĂN