Bên cạnh việc phải vật lộn với cuộc chiến thương mại với Mỹ, những khó khăn kinh tế của Bắc Kinh đang ngày càng nhiều và có thể leo thang nhanh chóng nếu chính sách thuế quan của Mỹ thực sự bắt đầu phát huy tác dụng.

Nền kinh tế Trung Quốc hiện đang tăng trưởng chậm nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Bắc Kinh đang nợ nần chồng chất và phải đối mặt với những lo ngại về bong bóng bất động sản và đồng tiền suy yếu. Bất chấp mức thuế quan mới của chính quyền Tổng thống Mỹ Trump đang áp dụng trên 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, xuất khẩu của nước này vẫn tăng mạnh, tăng 16% trong tháng 10. Nhưng điều đó có thể thay đổi trong những tháng tới nếu mức thuế tăng lên 25% từ mức 10% vào cuối tháng 12 tới như lời đe dọa của Mỹ.

Các quan chức Trung Quốc đã phải vật lộn để kiềm chế giá cả bất động sản tăng vọt tại các thành phố lớn như Bắc Kinh.   Ảnh: CNN

"Núi nợ" khổng lồ

Nền kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh chóng trong những năm sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nhờ vào các khoản nợ lặp đi lặp lại.

Ông Gerard Burg, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Quốc gia Australia, cho biết: "Tăng trưởng của Trung Quốc phụ thuộc vào các khoản vay". Tổng số nợ trong hệ thống tài chính Trung Quốc hiện giờ gấp nhiều lần giá trị của toàn bộ nền kinh tế. Số tiền nợ này được sử dụng cho việc xây dựng cầu, đường và cơ sở hạ tầng. Nhưng phần lớn lại được đầu tư vào những lĩnh vực kém hiệu quả của nền kinh tế, chẳng hạn như các Cty vốn nhà nước lớn và hoạt động kém hiệu quả. Khu vực tư nhân năng động hơn lại không được đầu tư nhiều.

Cuối năm ngoái, Bắc Kinh đẩy mạnh nỗ lực kiềm chế số nợ khổng lồ, và đó là một trong những lý do chính khiến nền kinh tế mất đà tăng trưởng. Một số nhà phân tích hoài nghi về cam kết của chính phủ Trung Quốc trong việc làm sạch hệ thống tài chính, đặc biệt là khi sự suy thoái đang tăng lên và cuộc chiến thương mại ngày càng leo thang.

Theo Kevin Lai, một nhà kinh tế tại ngân hàng đầu tư Daiwa Capital Markets, chính quyền các tỉnh và các Cty nhà nước sẽ phải vật lộn để đứng vững mà không có các khoản vay lãi suất thấp của chính phủ dành cho họ. "Cắt giảm hạn mức tín dụng sẽ gây hậu quả rất tiêu cực, như tình trạng bất ổn xã hội, mất việc và phá sản", ông Lai nói. Đó là một kịch bản mà Bắc Kinh muốn tránh.

Đồng tiền trượt giá

Chính phủ Trung Quốc cũng đang cố gắng giải quyết việc đồng NDT tiếp tục trượt giá. Đồng NDT giảm hơn 9% so với đồng USD kể từ tháng 1 do những lo ngại về nền kinh tế Trung Quốc, và quyết định tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã đẩy giá trị của đồng USD tăng cao.

Đồng NDT suy yếu đã thúc đẩy ngành xuất khẩu khổng lồ của Trung Quốc, vì nó làm cho các sản phẩm Trung Quốc rẻ hơn trên thị trường toàn cầu. Nhưng sự sụt giảm quá sâu đã gây ra nhiều rắc rối trước đây. Giai đoạn 2015-2016, đồng NDT giảm mạnh khiến một lượng tiền khổng lồ tràn ra khỏi Trung Quốc khi các nhà đầu tư rút tiền khỏi nước này. Khủng hoảng buộc Bắc Kinh phải chi hàng trăm tỷ USD để cứu đồng tiền của mình.

Theo Cty nghiên cứu Capital Economics, Bắc Kinh dường như đã bắt đầu thâm nhập vào chiến dịch ngoại tệ khổng lồ trong những tháng gần đây để ngăn chặn sự suy giảm của đồng NDT.

Bong bóng bất động sản

Một mối đe dọa khác mà Bắc Kinh phải đối mặt đang ẩn nấp trong thị trường bất động sản quá nóng của nước này.

Theo công ty nghiên cứu Gavekal, giá bất động sản đã tăng hơn gấp đôi trong thập kỷ qua do lãi suất thấp và tình trạng thiếu nhà ở tại các thành phố lớn. Nhưng thị trường bất động sản hiện nay "dường như đang cho thấy một số vết nứt", Aidan Yao, một nhà kinh tế cấp cao tại AXA Investment Managers nhận định. Ông cho biết, các nhà phát triển bất động sản lớn đang giảm giá để thu hút người mua khi nhu cầu bất động sản đang giảm. "Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi thị trường bất động sản nguội đi", ông Yao nói thêm.

Theo các nhà phân tích tại Cty nghiên cứu Fitch Solutions, ngành bất động sản là một trong số ít những điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc trong năm nay nhưng lại trở thành gánh nặng nếu rơi vào khủng hoảng. "Điều này sẽ tạo thêm áp lực", Fitch Solutions nhận định.

Những vấn đề mãn tính

Các quan chức Trung Quốc cắt giảm thuế, chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và nới lỏng chính sách tiền tệ để tìm cách thúc đẩy tăng trưởng. Nhưng một số chuyên gia cho rằng, "cách chữa trị này" là sai đối với những "căn bệnh" hiện nay của nền kinh tế Trung Quốc. "Những vấn đề của Trung Quốc là mãn tính, không phải cấp tính", Derek Scissors, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, cho biết. Theo ông Scissors, các vấn đề chính, chẳng hạn như dân số già hóa nhanh chóng và môi trường kinh doanh không cạnh tranh của Trung Quốc, đang bị bỏ qua.

Chính phủ Trung Quốc đã nới lỏng chính sách một con trong 10 năm qua và đã thúc đẩy tăng cường cạnh tranh bằng các kế hoạch cho phép các công ty nước ngoài có quyền tiếp cận nhiều hơn vào các lĩnh vực như ngân hàng và xe hơi. Nhưng những động thái này dường như được đưa ra quá muộn hoặc chưa đủ, gây ra những lo ngại nghiêm trọng về tương lai kinh tế dài hạn của Trung Quốc. "Các nền kinh tế già cỗi, nợ nần thì không thể phát triển", ông Scissors nhận định.

AN BÌNH (Theo CNN)