Quân đội Mỹ đang trong giai đoạn cuối cùng của quá trình sơ tán khỏi Kabul, hiện còn hơn 1.000 dân thường bên trong sân bay cần được di tản trước khi đến hạn chót vào ngày 31-8. Trong khi đó, Taliban đã chuẩn bị sẵn sàng tiếp quản sân bay Kabul, một quan chức của nhóm này cho biết.

Một tay súng Taliban đứng gác tại một chốt kiểm soát an ninh bên ngoài sân bay Kabul ngày 28-8. Ảnh: AP

Những tấm vé cuối cùng

Theo hạn chót 31-8, việc rút quân của các lực lượng Mỹ đang bước vào giai đoạn nguy hiểm cuối cùng. Những binh lính Afghanistan hỗ trợ Mỹ sẽ tham gia vào một cuộc chiến sinh - tử khi họ và gia đình được đảm bảo những tấm vé trên chuyến bay cuối cùng rời khỏi đất nước.

 Nhưng theo một quan chức an ninh có mặt tại khu vực sân bay Hamid Karzai ở thành phố Kabul, hạn chót của quá trình sơ tán vẫn chưa được ấn định, điều này sẽ tùy thuộc vào quyết định của Tổng thống Mỹ Joe Biden. "Chúng tôi muốn đảm bảo rằng mọi thường dân nước ngoài và những người gặp rủi ro đều được sơ tán ngay hôm nay. Các lực lượng sẽ bắt đầu rút khi quá trình này kết thúc", nguồn tin này cho biết.

Chính phủ được phương Tây hậu thuẫn và quân đội Afghanistan đã tan rã khi Taliban tiến vào thủ đô vào ngày 15-8, để lại khoảng trống quyền lực lớn và làm dấy lên lo ngại về sự sụp đổ tài chính và lam vào nạn đói nghiêm trọng. Tờ CNA cho biết, theo thỏa thuận với Mỹ, Taliban cho biết họ sẽ cho phép người nước ngoài và người Afghanistan muốn rời đi được sơ tán khi có đầy đủ giấy tờ. Mỹ và các đồng minh đã sơ tán khoảng 113.500 người rời khỏi Afghanistan trong 2 tuần qua, nhưng hàng chục nghìn người muốn ra đi sẽ bị bỏ lại. Nhiều người sẽ không thể rời khỏi đất nước này bởi không có đủ thời gian và không đủ chỗ trên các chuyến bay. Bên ngoài sân bay, sự tuyệt vọng ngày càng gia tăng với các công dân Mỹ và những người Afghanistan từng hỗ trợ quân đội Mỹ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cử hàng nghìn binh sĩ tới sân bay Kabul để giúp sơ tán công dân Mỹ, những người Afghanistan yếu thế và những công dân nước ngoài có nhu cầu rời khỏi đây, sau khi Taliban giành quyền kiểm soát Afghanistan hồi đầu tháng này. Vào lúc cao điểm của đợt triển khai, Mỹ cử khoảng 5.800 lính để bảo vệ sân bay Kabul.

Hàng chục ngàn người Afghanistan vẫn chờ đợi được sơ tán trong vô vọng. Ảnh: EPA

Taliban đã chuẩn bị tiếp quản

Một quan chức Taliban cho biết phong trào này đã chuẩn bị sẵn sàng để tiếp quản nốt sân bay Hamid Karzai một khi quân đội nước ngoài rời đi. "Chúng tôi đang chờ đợi cái gật đầu cuối cùng của người Mỹ để đảm bảo toàn quyền kiểm soát sân bay Kabul vì cả hai bên đều hướng tới một cuộc bàn giao nhanh chóng", người này nói.

Với những dân thường cố gắng chạy trốn, đặc biệt là những người có quốc tịch Afghanistan đang đến sân bay ở thủ đô Kabul, tình hình sẽ ngày càng trở nên nguy hiểm khi các tay súng Taliban đã chặn các lối vào. Với những người đã qua được chốt kiểm tra của Taliban, bóng ma khủng bố vẫn treo lơ lửng trên đầu. Đám đông người dân Afghanistan tụ tập tại các cổng sân bay đã giảm bớt sau khi có cảnh báo về một các cuộc tấn công khủng bố khác.

Hôm 27-8, chính phủ Mỹ thông báo đã tiêu diệt 2 chiến binh thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo hoạt động tại Afghanistan. Trong khi đó, phía Taliban đã lên án vụ trả đũa bằng máy bay không người lái của quân đội Mỹ diễn ra ở tỉnh Nangarhar, khu vực phía đông giáp Pakistan. "Người Mỹ lẽ ra phải thông báo cho chúng tôi trước khi tiến hành cuộc không kích. Đó là một cuộc tấn công rõ ràng trong lãnh thổ Afghanistan", một phát ngôn viên của Taliban lập luận, đồng thời cho biết thêm rằng hai phụ nữ và một trẻ em bị thương trong vụ tấn công. Taliban cho biết họ đã bắt giữ một số nghi phạm liên quan đến vụ khủng bố sân bay. Người phát ngôn Zabihullah Mujahid hôm 28-8 cho biết Taliban đã bổ nhiệm các thống đốc và cảnh sát trưởng tại 33/34 tỉnh, thành của Afghanistan và sẽ tập trung giải quyết các vấn đề kinh tế của đất nước.

Trong khi đó, quân đội Mỹ cũng đã sử dụng các trực thăng tấn công Apache để bảo vệ sân bay. Họ cũng sử dụng các trực thăng Chinook để sơ tán các công dân Mỹ bị mắc kẹt và đưa những người này tới sân bay. Một số trong những máy bay này có lẽ sẽ bị bỏ lại để có thêm không gian trên những máy bay vận tải C-17 cho những binh lính cuối cùng, một quan chức quốc phòng giấu tên cho hay. Quan chức này đánh giá, việc rút quân thực sự là một bài toán khó. Không quân có thể vận hành an toàn một số chuyến bay tới sân bay Kabul mỗi ngày. Dù vậy, thời tiết xấu, vốn không phải điều hiếm gặp ở Afghanistan, có thể làm giảm số lượng chuyến bay này. Vấn đề sắp xếp chỗ cho các binh lính, các phương tiện và trang thiết bị cũng là một mối lo ngại.

Và theo các chuyên gia, những ngày cuối cùng này vô cùng nguy hiểm khi những nhóm phá hoại như IS đang nỗ lực nhắm vào Mỹ và muốn làm bẽ mặt Taliban. Đây sẽ là một phép thử về khả năng chống khủng bố và tình báo của Taliban xem liệu họ có thể ngăn cản một cuộc tấn công của IS hoặc các lực lượng khác hay không.

KHẢ ANH