Sau khi loại bỏ nhiều ứng viên tham gia tranh chức Thủ tướng Anh, ông Borish Johnson giành chiến thắng áp đảo trước Ngoại trưởng đương nhiệm Jeremy Hunt, qua đó trở thành thủ tướng mới của nước Anh.

Ông Boris Johnson phát biểu sau khi trở thành tân Thủ tướng Anh.   Ảnh: AFP

Con đường tiến tới chiếc ghế Thủ tướng

Dù được ca ngợi, ông Johnson đảm nhiệm vị trí Thị trưởng London trong 2 nhiệm kỳ và ông từ chối tham gia tranh cử nhiệm kỳ thứ 3 vào năm 2016, khi tiến trình trưng cầu ý dân về Brexit đang diễn ra.

Tháng 8-2014, ông Johnson tuyên bố sẽ ra tranh cử trong cuộc bầu cử sắp tới. Tháng 5-2015, ông giành được ghế trong nghị viện tại Uxbridge. Trong khi đó, chiến thắng của đảng Bảo thủ giúp ông David Cameron đắc cử thủ tướng Anh nhiệm kỳ thứ hai. Sau tin đồn về việc ông Cameron sẽ sớm từ chức vào tháng 10-2015, cái tên Boris Johnson nổi lên như một người thay thế tiềm năng. Ông Cameron cũng cho rằng, ông Johnson là người có khả năng nhất kế nhiệm ông.

Đầu năm 2016, khi tranh cãi về vấn đề rời khỏi Liên minh Châu Âu (Brexit) nóng lên, ông Johnson nói rằng nước Anh sẽ có "một tương lai tuyệt vời" bên ngoài EU. Ngày 21-2-2016, ông Johnson chính thức tuyên bố ủng hộ Brexit với chiến dịch "Leave" (Rời khỏi). Tháng 3 năm đó, ông nói với Ủy ban tài chính rằng "không có lý do tốt nào về kinh tế" cho việc Anh ở lại EU. "Tôi sẽ ủng hộ cuộc bỏ phiếu rời EU bởi vì tôi muốn một thỏa thuận tốt hơn cho người dân Anh, để tiết kiệm tiền bạc và để nước Anh có quyền kiểm soát", ông nói vào thời điểm đó.

Vài tuần trước cuộc trưng cầu dân ý vào năm 2016, ông Cameron cho rằng, ông Johnson có thể trở thành thủ tướng tiếp theo của nước Anh. Nhiều người dự đoán, vai trò đứng đầu chiến dịch "Leave" sẽ giúp ông giành được sự ủng hộ của đảng Bảo thủ. Khi người dân Anh lựa chọn rời khỏi EU và ông Cameron tuyên bố từ chức, Boris Johnson trở thành cái tên hàng đầu cho chức thủ tướng. Tuy nhiên, ông Johnson bất ngờ tuyên bố không ra tranh chức sau khi đồng minh Michael Gove tranh cử. Tuy nhiên, ông Gove nhanh chóng thất bại. Ông Johnson sau đó quay sang ủng hộ bà Andrea Leadsom, cựu Bộ trưởng Năng lượng Anh, nhưng bà Leadsom cũng sớm bị loại. Cuối cùng, bà Theresa May trở thành Thủ tướng Anh.

Một điều bất ngờ là ông Johnson đã được Thủ tướng May bổ nhiệm làm Ngoại trưởng ngày 13-7-2016, bất chấp tồn tại những mâu thuẫn giữa họ. Việc bổ nhiệm ông Johnson đã bị một số nhà báo và chính trị gia nước ngoài chỉ trích vì ông có một số câu nói gây tranh cãi về các quốc gia khác. Tháng 7-2018, ông Johnson từ chức ngoại trưởng và chỉ trích cách tiếp cận của bà May với vấn đề Brexit. Từ đó, ông trở thành một trong những người chỉ trích bà May mạnh mẽ nhất trong nghị viện. Tháng 9-2018, ông nói rằng, thỏa thuận Brexit mà bà May đưa ra còn "tệ hơn nhiều" so với việc Anh ở lại EU. Ông ủng hộ "Brexit cứng", tức là Anh rời khỏi EU mà không có thỏa thuận.

Brexit rơi vào bế tắc trong nhiều tháng khi Nghị viện Anh không tìm được tiếng nói chung, khiến EU phải gia hạn thời gian đàm phán thỏa thuận. Ngày 27-3-2019, bà May tuyên bố sẽ từ chức nếu thỏa thuận Brexit bà đàm phán với EU không được Nghị viện chấp thuận. Ngay sau tuyên bố này, nhiều người đã bàn luận về việc ai sẽ là người thay thế bà và ông Johnson đứng đầu danh sách này. Tuy nhiên, cuộc thăm dò khi đó cho thấy gần 60% thành viên đảng Bảo thủ nghĩ rằng ông thiếu các phẩm chất cần thiết để trở thành một thủ tướng.

Sau khi thỏa thuận Brexit liên tiếp bị bác bỏ tại Nghị viện và phải lùi thời hạn, bà May tuyên bố từ chức trong một bài phát biểu đầy xúc động, chính thức khai màn cho cuộc tranh cử mới. Hàng loạt cuộc tranh luận của đảng Bảo thủ đã rút ngắn danh sách ứng viên thủ tướng xuống còn Boris Johnson và Jeremy Hunt. Cuối cùng, hôm 24-7, ông Johnson giành chiến thắng áp đảo trước Ngoại trưởng đương nhiệm Jeremy Hunt, với số phiếu ủng hộ cách biệt là 92.153 phiếu và 46.656 phiếu. Với chiến thắng này, ông trở thành nhà lãnh đạo mới của đảng Bảo thủ, kế nhiệm nữ Thủ tướng Theresa May.

Những thách thức phía trước

Dù thành công trong cuộc bầu cử, nhưng tân Thủ tướng Johnson cũng sẽ phải đối mặt với hàng loạt thách thức. Trên cương vị lãnh đạo nước Anh, ông Johnson sẽ phải đối mặt với nhiều sức ép lớn và phải dẫn dắt London vượt qua nhiều khó khăn, đặc biệt là chèo lái con thuyền nước Anh ra EU đúng vào hạn chót 31-10 tới.

Là người luôn giữ quan điểm cứng rắn về Brexit, trong chiến dịch tranh cử kéo dài hơn 1 tháng, ông Johnson cam kết sẽ thảo luận với EU về một thỏa thuận Brexit mới. Tuy nhiên, kỳ vọng này của ông Johnson khó có thể được thực hiện, khi mà cả nước Anh lẫn đảng Bảo thủ cầm quyền đều đang bị chia rẽ nghiêm trọng bởi Brexit và tiến trình bầu chọn lãnh đạo vừa qua. Một loạt nghị sĩ chống đối trong đảng Bảo thủ đã cảnh báo ông Johnson sẽ khó giữ ghế Thủ tướng Anh chừng nào còn theo đuổi phương án Brexit không thỏa thuận. Trong tuyên bố mới nhất, 42 nghị sĩ chống đối ông Johnson của đảng Bảo thủ khẳng định sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với thủ tướng nếu ông Johnson có dấu hiệu thực thi chính sách không rõ ràng về Brexit.

AN BÌNH