Việc Iran tuyên bố bắt giữ một tàu chở dầu nước ngoài tại Vùng Vịnh với cáo buộc bán lậu xăng dầu cho một số quốc gia Arab và cảnh báo sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký năm 2015 đang khiến “thùng thuốc súng” Vùng Vịnh như chực chờ phát nổ.
Trong một tuyên bố ngày 5-8, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif nhấn mạnh, nước này sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 giữa Tehran với các cường quốc thế giới, nếu lợi ích của Tehran không được các bên còn lại của thỏa thuận bảo đảm. Phát biểu họp báo được phát trực tiếp trên truyền hình quốc gia, Ngoại trưởng Zarif đồng thời kêu gọi các nước Châu Âu đẩy mạnh nỗ lực bảo vệ nền kinh tế Iran trước các lệnh trừng phạt của Mỹ. Nói về vụ bắt tàu, Tehran tuyên bố, đó là tàu của Iraq, bị bắt vì hành vi buôn lậu nhiên liệu của Iran tới các quốc gia khác.
Bất chấp những phản đối và chỉ trích của Mỹ và đồng minh trong thời gian qua sau những vụ bắt giữ tàu, Iran vẫn tỏ ra thách thức và đưa ra thông điệp rõ ràng: họ không lo sợ trước áp lực từ Washington. Phía Tehran cũng đưa ra tuyên bố khẳng định, Mỹ không thể xây dựng một liên minh hải quân để hộ tống các tàu chở dầu tại Vùng Vịnh vì các đồng minh của Washington quá “hổ thẹn” để gia nhập liên minh này. Australia trong ngày 5-8 nói đang cân nhắc tham gia liên minh quốc tế do Mỹ dẫn đầu ở Vùng Vịnh. Tuy nhiên, có thể như Iran cảnh báo, việc này khó có thể thành công. Trong một tuyên bố, Thủ tướng Australia Scott Morrison nhấn mạnh cần tách riêng đề nghị này với các vấn đề khác liên quan đến Iran, đặc biệt là vấn đề phổ biến hạt nhân. Nhưng Mỹ lại không muốn vậy. Trên thực tế, kêu gọi thành lập liên minh quốc tế của Mỹ cũng làm bùng lên những lo ngại sẽ làm leo thang xung đột quân sự trực tiếp giữa Washington và Tehran.
Iran và Mỹ vướng vào bất đồng kể từ tháng 5-2018 khi Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và tái áp đặt trừng phạt nhằm vào nước Cộng hòa Hồi giáo. Căng thẳng gia tăng sau khi chính quyền Tổng thống Trump gia tăng chiến dịch gây sức ép tối đa đối với Iran, với việc các máy bay không người lái bị bắn hạ và các tàu chở dầu bị tấn công một cách bí ẩn tại khu vực Vùng Vịnh. Đó là lý do tướng Ahmad Reza, Tư lệnh Lục quân Iran dù nói rằng nguy cơ bùng phát một cuộc xung đột tại Vùng Vịnh đã giảm nhưng vẫn cảnh báo, khu vực giống như “một thùng thuốc súng” có thể phát nổ bất kỳ lúc nào.
THANH VĂN
