Trong suốt 4 năm cầm quyền, sự ủng hộ của đảng Cộng hòa đã giúp Tổng thống Trump vượt qua nhiều cơn khủng hoảng, biến nguy thành an. Theo một số nhà phân tích, ông vẫn có khả năng vượt qua được thử thách luận tội lần 2 này nếu Thượng viện không phá vỡ các tiền lệ.

Với 232 phiếu thuận và 197 phiếu chống, hôm 13-1, Hạ viện đã bỏ phiếu thông qua nghị quyết luận tội Tổng thống Trump và như vậy, ông Trump trở thành tổng thống đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ bị luận tội hai lần. Tuy nhiên, theo tờ Politico, ông Trump dường như sở hữu “sức mạnh kỳ lạ” để vượt qua những khoảnh khắc đen tối nhất trong cuộc đời. Và một trong những điều làm nên sức mạnh của ông chính là sự ủng hộ của các đồng minh trong đảng Cộng hòa.

Ông Biden sẽ không đi tàu Amtrak đến lễ nhậm chức Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ không đi chuyến tàu hỏa Amtrak từ nhà ga được đặt theo tên ông ở quê nhà Wilmington, bang Delaware, tới ga Union tại thủ đô Washington trong ngày tuyên thệ nhậm chức 20-1 sắp tới. Đây là thay đổi đột ngột xảy ra trong bối cảnh xuất hiện nhiều lo ngại an ninh sau vụ bạo loạn tại Điện Capitol. Theo kCNN, hai quan chức giấu tên trong nhóm chuyển giao của ông Biden tiết lộ quyết định thay đổi kế hoạch đã được đưa ra trong tuần này. Đối với ông Biden, dường như đây là thực sự là một điều đáng tiếc, bởi chuyến tàu từ Delaware đã song hành cùng bao thăng trầm trong cả cuộc đời và sự nghiệp. "Amtrak Joe", biệt danh mà nhiều người đặt cho ông Biden khi ông đã đi trên chuyến tàu này suốt 50 năm.

Nhiều khả năng trắng án

Chỉ vài giờ trước khi Hạ viện Mỹ bỏ phiếu thông qua nghị quyết luận tội Tổng thống Trump với cáo buộc ông “xúi giục bạo loạn” và là “mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và nền dân chủ”, một số đồng minh thân cận nhất của ông Trump đã đưa ra các lập luận chống lại cáo buộc này.

Họ mô tả điều khoản luận tội là sự tiếp nối một cách nguy hiểm các nỗ lực không ngừng nghỉ của đảng Dân chủ nhằm phế truất tổng thống. Theo các thành viên Cộng hòa, nỗ lực này đã được thực hiện ngay từ giây phút đầu tiên ông Trump bước vào phòng Bầu Dục. Hạ nghị sĩ Jom Jordan, bang Ohio nhấn mạnh, cuộc luận tội lần này dựa trên mong muốn của đảng Dân chủ muốn “loại bỏ tổng thống”. “Cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện là một nỗi ám ảnh và nó không chỉ bao hàm việc luận tội mà rộng hơn là kế hoạch bãi nhiệm tổng thống và loại bỏ bất cứ ai bất đồng chính kiến với họ”, ông Jordan nói.

Hạ nghị sĩ Jordan đã nêu bật những thành tựu của Tổng thống Trump trong 4 năm cầm quyền, đồng thời cáo buộc đảng Dân chủ thúc đẩy “tiêu chuẩn kép” để đạt được các mục đích chính trị. Một số đồng minh khác cũng đưa ra nhiều lý do khác nhau để bảo vệ Tổng thống Trump trước cáo buộc ông “kích động bạo loạn”. Hạ nghị sĩ Darrell Issa, bang California cũng lên tiếng bảo vệ tổng thống, đồng thời cáo buộc phe Dân chủ sử dụng cuộc bạo loạn tại trụ sở Quốc hội để đạt được mục tiêu dài hạn của họ. Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy cho rằng cuộc bỏ phiếu luận tội là một “sai lầm” và kêu gọi Hạ viện nên thu thập thêm bằng chứng. 

Để Thượng viện bỏ phiếu thông qua kết tội Tổng thống Trump trước thời điểm chuyển giao quyền lực, cần phải có sự ủng hộ của 48 nghị sĩ Dân chủ và 18 nghị sĩ Cộng hòa. Sau thời điểm chuyển giao quyền lực, việc kết tội ông Trump cần phải có 50 phiếu thuận từ phe Dân chủ và 17 phiếu thuận từ phe Cộng hòa.

Theo New York Times, dù Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell cho biết, ông ủng hộ tiến trình luận tội ông Trump, song ông vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng. “Tôi chưa đưa ra quyết định cuối cùng về việc có bỏ phiếu kết tội tổng thống hay không. Tôi sẽ lắng nghe các lập luận pháp lý khi chúng được trình bày trước Thượng viện”, ông Mitch McConnell cho biết trong một tuyên bố vào ngày 13-1. Ông Mitch McConnell cũng tuyên bố không sử dụng các quyền hạn khẩn cấp để lập tức tái triệu tập Thượng viện trong tuần này và cho biết thêm sẽ không tổ chức bất kỳ cuộc bỏ phiếu nào tại Thượng viện cho tới khi ông Biden chính thức trở thành Tổng thống vào ngày 20-1.

Nhiều thành viên Cộng hòa khác tại Thượng viện khẳng định họ sẽ không bỏ phiếu kết tội tổng thống. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham – một đồng minh thân cận của ông Trump cho biết, ông phản đối việc luận tội. Còn các thượng nghị sĩ Cộng hòa bang Nam Carolina đã chỉ trích cuộc bỏ phiếu gấp rút tại Hạ viện, và cho rằng ông Trump đã “cam kết chuyển giao quyền lực có trật tự, kêu gọi người ủng hộ giữ bình tĩnh và phản đối tình trạng bạo lực”. Nếu đảng Dân chủ không tập hợp được số phiếu cần thiết để kết tội Tổng thống Trump, ông Trump nhiều khả năng sẽ được tuyên bố trắng án giống như trong quá trình luận tội trước đó vào năm 2020.

Ông Biden muốn Thượng viện đẩy nhanh luận tội

Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Joe Biden đã thúc giục Thượng viện tiến hành luận tội ông Trump, đồng thời cáo buộc ông kích động vụ nổi loạn tại Điện Capitol tuần trước. Trong phát biểu ngày 13-1, ông Biden đánh giá việc Hạ viện Mỹ thông qua Nghị quyết hối thúc kích hoạt Tu chính án 25 để phế truất Tổng thống Trump là "một cuộc bỏ phiếu của lưỡng đảng được thực hiện bởi các thành viên tuân thủ Hiến pháp và lương tâm”.  Ông yêu cầu Thượng viện phải theo dõi phiên tòa luận tội ông Trump trong khi vẫn cần chú trọng đến những chương trình nghị sự quan trọng khác, như các sáng kiến về kinh tế và sức khỏe cộng đồng.

Ông Biden muốn Thượng viện đẩy nhanh quá trình luận tội ông Trump bởi theo Hiến pháp Mỹ, sẽ không thể tiến hành luận tội một tổng thống đã không còn tại vị. Khi nhiệm kỳ của Tổng thống Trump kết thúc vào ngày 20-1, Quốc hội sẽ mất thẩm quyền theo hiến pháp để tiếp tục các thủ tục luận tội chống lại ông - ngay cả khi Hạ viện đã thông qua các điều khoản luận tội. Quyền lực duy nhất của Thượng viện theo Hiến pháp là kết tội hoặc tha bổng một tổng thống đương nhiệm. Các trợ lý cho biết ông Biden và nhóm chuyển giao đang làm việc ngầm với các thành viên Dân chủ tại Thượng viện và các nhà quản lý luận tội tại Hạ viện nhằm thúc đẩy phiên tòa luận tội diễn ra nhanh nhất có thể.

Tương lai bất định của phe Cộng hòa

Những diễn biến đầy bất ổn tại Washington chắc chắn sẽ làm suy yếu các mục tiêu chính trị ngắn hạn của đảng Cộng hòa.  Một số tập đoàn lớn, trong đó có nhiều nhà tài trợ uy tín của đảng Cộng hòa, tuyên bố chấm dứt quyên góp tiền tài trợ cho các nhân vật nằm trong nhóm 147 thành viên Cộng hòa ủng hộ cáo buộc gian lận bầu cử của Tổng thống Trump và bác bỏ chiến thắng của ông Biden.

Thách thức về việc huy động nguồn quỹ tài trợ diễn ra vào thời điểm tồi tệ nhất với đảng Cộng hòa khi đảng này bị thua trong cuộc bầu cử Thượng viện vòng 2 tại Georgia. Lịch sử cho thấy, phe Cộng hòa cần phải nỗ lực giành quyền kiểm soát Hạ viện hoặc Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2022 nếu không muốn trở thành bên yếu thế tại Quốc hội.

AN BÌNH