Phát biểu tại một buổi gala của Viện Chính sách Nước Mỹ trước tiên ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago thuộc bang Florida (Mỹ) hôm 14-11, theo giờ địa phương, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhấn mạnh: "Chúng ta sẽ làm việc vì Trung Đông và sẽ làm việc rất quyết liệt trong vấn đề Nga và Ukraine. Tình hình này phải chấm dứt. Nga và Ukraine phải dừng lại". Hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ ngày 15-11 dẫn phát biểu của ông Trump cho biết thêm: "Tôi đã thấy một báo cáo hôm nay. Trong ba ngày qua, hàng nghìn và hàng nghìn người đã bị giết chết. Đó là các binh sĩ, nhưng dù là binh sĩ hay dân thường tại các thị trấn, chúng ta sẽ giải quyết việc này".

Cam kết của ông Trump

Ông Trump đã nhiều lần chỉ trích quy mô viện trợ của phương Tây cho Ukraine và cam kết sẽ chấm dứt xung đột Nga-Ukraine một cách nhanh chóng, mà không công bố kế hoạch cụ thể. Chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 đã làm gia tăng lo ngại cho Ukraine về tương lai của viện trợ quân sự từ phương Tây trong cuộc chiến chống lại các lực lượng Nga. Trước đó, ông Trump từng tuyên bố nếu đắc cử tổng thống Mỹ, ông có thể chấm dứt xung đột Nga - Ukraine trong một ngày. Fox News hôm 13-11 đưa tin, ông Trump có thể sớm bổ nhiệm một đặc phái viên hòa bình cho Ukraine để dẫn dắt các cuộc đàm phán chấm dứt cuộc chiến với Nga. Một nguồn tin cho biết, "sẽ có một đặc phái viên cấp cao, người có uy tín, sẽ được giao nhiệm vụ tìm kiếm một giải pháp hòa bình", và việc bổ nhiệm sẽ diễn ra "trong thời gian sắp tới".

Gần đây, truyền thông Mỹ dẫn các tuyên bố của ông Trump cho biết trong ngày đầu tiên nắm quyền, ông sẽ có rất nhiều việc phải làm, trong đó ông sẽ nỗ lực đưa Ukraine và Nga ngồi vào bàn đàm phán. The Washington Post (Mỹ) dẫn các nguồn tin cho rằng ông Trump dường như đang tìm cách "gây sức ép buộc Ukraine từ bỏ một số phần lãnh thổ", cụ thể là bán đảo Crimea và vùng Donbass, để có thể chấm dứt xung đột với Nga. Tuy nhiên, ông Jason Miller - cố vấn chiến dịch tranh cử của ông Trump, đã bác bỏ thông tin này. Hôm 14-11, Đại sứ Nga tại Văn phòng Liên hiệp quốc ở Geneva, ông Gennady Gatilov, tuyên bố Moscow sẵn sàng đàm phán chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine nếu ông Trump khởi xướng, nhưng bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng cần dựa trên "thực tế trên thực địa" liên quan những bước tiến của Nga trên chiến trường.

Nga bất ngờ ra điều kiện

Ngày 14-11, Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Gennady Gatilov cho biết, Nga sẵn sàng đối thoại để chấm dứt xung đột Ukraine nếu Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump khởi xướng các cuộc đàm phán này song bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng cần phải dựa trên tình hình thực tế về những tiến triển mà Moscow đạt được.

"Ông Trump đã cam kết sẽ giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine trong một đêm. Được thôi, hãy để ông ấy thử. Nhưng chúng tôi là những người thực tế, tất nhiên chúng tôi hiểu rằng điều này sẽ không bao giờ xảy ra. Tuy vậy, nếu ông ấy đề xuất điều gì đó để bắt đầu tiến trình chính trị, thì chúng tôi rất hoan nghênh", ông Gennady Gatilov nêu rõ. Theo quan chức này, bất kỳ cuộc đàm phán nào như vậy cần phải dựa trên "thực tế trên thực địa", ý nói Ukraine đang ở thế yếu hơn so với Nga trong cuộc xung đột kéo dài gần 3 năm. Các lực lượng Nga đang tiến với tốc độ nhanh nhất trong thời gian qua và hiện kiểm soát khoảng 1/5 diện tích lãnh thổ Ukraine.

Ông Gatilov nhấn mạnh, việc ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ có thể mở ra khả năng mới thúc đẩy đối thoại Nga-Mỹ, song khả năng thiết lập lại quan hệ sâu rộng hơn vẫn cần phải xem xét. "Bất chấp những thay đổi chính trị trong nước, giới tinh hoa chính trị Mỹ luôn theo đuổi lập trường kiềm chế Moscow và điều đó đã ăn sâu bén rễ. Việc thay đổi chính quyền có thể không giúp lay chuyển lập trường này. Sự thay đổi duy nhất có thể xảy ra là đối thoại giữa hai quốc gia, điều chưa từng thực hiện trong nhiều năm qua", ông Gatilov nói thêm.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Zelensky đã nhiều lần nói rằng hòa bình không thể thiết lập cho đến khi tất cả các lực lượng Nga bị đẩy lùi và tất cả các lãnh thổ bị Moscow chiếm giữ, trong đó có cả Crimea, được trả lại cho Ukraine. Phát biểu với các nhà lãnh đạo châu Âu tại Budapest vào tuần trước, ông Zelensky nói rằng việc nhượng bộ Nga sẽ là "điều không thể chấp nhận được đối với Ukraine và cũng là hành động tự sát đối với toàn bộ châu Âu".

AN BÌNH