Quyết định ân xá cựu Tổng thống Alberto Fujimori đẩy chính phủ Peru vào cuộc khủng hoảng chính trị mới khi Tổng thống Pedro Pablo Kuczynski vừa thoát khỏi cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hồi tuần trước.

Biểu tình xung đột bùng nổ khắp nơi ở Peru sau quyết định ân xá cựu Tổng thống Alberto Fujimori – một nhân vật đang thụ án 25 năm tù giam với hàng loạt tội danh thảm sát dân thường, tham nhũng và lạm dụng quyền lực. 

Ngày 26-12, cảnh sát Peru đã bắn đạn hơi cay và xung đột với hàng ngàn người biểu tình tức giận vì quyết định của chính phủ Tổng thống Pedro Pablo Kuczynski. “Không, không được ân xá!” đám đông biểu tình hét lên ở thủ đô Lima, đánh dấu ngày bất ổn thứ hai liên tiếp sau khi bùng nổ trong đêm Giáng sinh. Những người biểu tình cũng kêu gọi Tổng thống Kuczynski từ chức. Trong khi đó, những người ủng hộ cựu Tổng thống Alberto Fujimori ăn mừng bên ngoài bệnh viện thành phố nơi ông đang được điều trị.

Thỏa thuận ngầm?

Theo tuyên bố từ văn phòng của Tổng thống Kuczynski, quyết định ân xá ông Fujimori và 7 người khác đều “trong tình trạng giống nhau” (7 nhân vật này không được nêu tên). Trong khi đó, các bác sĩ cho biết thêm, “ông Fujimori bị bệnh nan y và điều kiện nhà tù gây nguy hiểm cho ông”.      

Tổng thống Kuczynski tuyên bố sẵn sàng đối mặt với làn sóng phản đối tức giận trước quyết định của mình nhưng nói ông không thể “cho phép cựu Tổng thống Fujimori chết trong tù”. Ông Kuczynski cũng phủ nhận việc ân xá cho ông Fujimori là một phần của thỏa thuận với đảng của cựu tổng thống để tránh bị buộc tội vì cáo buộc nhận các khoản thanh toán bất hợp pháp từ tập đoàn xây dựng khổng lồ của Brazil Odebrecht.

Tuy nhiên, quyết định ân xá vẫn gây tranh cãi vì nó được đưa ra chỉ 3 ngày sau khi một số người trung thành với cựu Tổng thống Fujimori ở Quốc hội đã bỏ phiếu ủng hộ ông Kuczynski, qua đó giúp ông tiếp tục tại vị. Tại phiên luận tội này, Tổng thống Kuczynski bất ngờ giành chiến thắng. Kết quả này giúp ông thoát khỏi nguy cơ bị phế truất. Ngoài ra, Tổng thống Kuczynski cũng không công khai thông tin ân xá mặc dù quyết định đã được đưa ra từ đêm Giáng sinh. Hai thành viên trong đảng của Tổng thống Kuczynski tại Quốc hội Vicente Zeballos và Alberto de Belaunde, đã từ chức để phản đối việc ân xá.

Rõ ràng, quyết định ân xá đẩy chính phủ Tổng thống Kuczynski vào một cuộc khủng hoảng chính trị mới sau khi ông vừa thoát khỏi cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm vào tuần trước.

Ông Fujimori đang được điều trị

Cựu Tổng thống Fujimori là nhân vật gây tranh cãi ở Peru. Nhiều người ủng hộ cho rằng, vị cựu lãnh đạo này đã giúp chấm dứt cuộc khủng hoảng kinh tế cũng như những cuộc xung đột đẫm máu trong thời gian nắm quyền.

Tuy nhiên, ông Fujimori, 76 tuổi, giữ chức tổng thống trong giai đoạn 1990-2000, phải chịu tội ra lệnh cho một biệt đội thực hiện 25 vụ ám sát hồi đầu những năm 1990 nhằm trấn áp phong trào đối lập “Con đường sáng”. Ngoài ra, cựu lãnh đạo Peru cũng bị buộc tội tham nhũng và lạm dụng quyền lực. Năm 2007, ông bị kết án 6 năm tù vì hối lộ và lạm dụng quyền lực. Và 2 năm sau, ông lĩnh án 25 năm tù vì tội lạm dụng nhân quyền. Ông bị giam trong một nhà tù ở trong đồn cảnh sát nằm tại ngoại ô thủ đô Lima.

Hiện, cựu Tổng thống Fujimori ở bệnh viện tại Lima, sau khi được đưa ra khỏi nhà tù vào cuối ngày 24-12 để điều trị bệnh huyết áp thấp và nhịp tim bất thường gây nguy hiểm tính mạng.

KHẢ ANH