Theo Bloomberg ngày 21-9, trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Polsat, Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki đã trả lời câu hỏi của một phóng viên về việc liệu Ba Lan có tiếp tục hỗ trợ Ukraine hay không trong khi hai nước đang tranh cãi về xuất khẩu ngũ cốc. Ông nói: “Chúng tôi không còn chuyển giao vũ khí cho Ukraine nữa vì chúng tôi đang trang bị cho Ba Lan những loại vũ khí hiện đại hơn”. Ông Morawiecki cho biết chính phủ Ba Lan không có ý định gây nguy hiểm cho an ninh của Ukraine và sẽ không can thiệp khi các nước khác vận chuyển vũ khí tới Ukraine thông qua trung tâm quân sự ở thị trấn Rzeszow. Ông nói rằng Ba Lan cũng được hưởng lợi về mặt tài chính từ việc trung chuyển vũ khí.

Tranh cãi về ngũ cốc giữa Ba Lan và Ukraine làm dấy lên nghi ngờ về tinh thần đoàn kết giữa hai quốc gia này. Hiện phía Ukraine chưa phản hồi gì về phát biểu của Thủ tướng Morawiecki. Ông Peter Schroeder, trước đây là nhà phân tích về Nga tại Cục Tình báo Trung ương Mỹ, nhận định động thái này có thể không tác động lớn tới nỗ lực của Ukraine trong cuộc xung đột với Nga. Ông nói: “Vai trò quan trọng nhất của Ba Lan là điểm trung chuyển để đưa vũ khí từ khắp NATO và các nước khác vào Ukraine. Thủ tướng Ba La nói rằng điều đó sẽ tiếp tục”.

Ba Lan là tuyến đường quan trọng để các đồng minh ở Mỹ và châu Âu vận chuyển vũ khí tới Ukraine. Quan hệ giữa Ba Lan và Ukraine trở nên căng thẳng gần đây do những tranh cãi về việc xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Ngày 20-9, Bộ Ngoại giao Ba Lan cho biết Thứ trưởng Ngoại giao nước này Pawel Jablonski đã triệu Đại sứ Ukraine tại Vacsava Vasyl Zvarych để phản đối những phát biểu của Tổng thống Volodymyr Zelensky tại Khóa họp thứ 78 Đại hội đồng Liên hợp quốc (ĐHĐ LHQ), cho rằng một số quốc gia chỉ "giả vờ" đoàn kết với Kiev, đồng thời chỉ trích cái mà ông cho là "sân khấu chính trị" xung quanh việc xuất khẩu ngũ cốc.

Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki thậm chí còn cảnh báo Ba Lan sẽ mở rộng danh sách các sản phẩm của Ukraine bị cấm nhập khẩu nếu Kiev leo thang tranh chấp trong vấn đề ngũ cốc. Ông Morawiecki nói thêm rằng Ba Lan không đồng ý với bất kỳ thủ tục, quy định, pháp lệnh hoặc vụ kiện nào chống lại họ. Thủ tướng Ba Lan nói: “Chúng tôi tôn trọng vấn đề từ phía Ukraine, nhưng đối với chúng tôi, lợi ích của người nông dân, lợi ích của ngành nông nghiệp Ba Lan là quan trọng nhất".

Quan hệ giữa Vacsava và Kiev gia tăng căng thẳng liên quan đến việc Ba Lan áp đặt lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine nhằm bảo vệ nông dân trong nước. Tháng 5 vừa qua, Liên minh châu Âu (EU) đã đồng ý hạn chế nhập khẩu một số loại lương thực từ Ukraine vào 5 quốc gia thành viên, gồm Ba Lan, Slovakia, Hungary, Romania và Bulgaria nhằm bảo vệ nông dân ở những nước này vốn lo ngại các sản phẩm nhập khẩu tác động đến giá cả trên thị trường địa phương. Biện pháp này cho phép các sản phẩm tiếp tục được quá cảnh qua 5 nước trên nhưng không được phân phối ở các thị trường địa phương. Cuối tuần trước, Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan điều hành của EU, đã chấm dứt lệnh cấm này khi cho rằng thị trường tại các nước trên không còn biến động nữa. Tuy nhiên, Ba Lan vẫn tiếp tục gia hạn lệnh cấm nhằm bảo vệ nông dân trong nước.

Phản ứng trước động thái này, Ukraine đã đệ đơn khiếu nại Ba Lan cùng Slovakia và Hungary (hai nước cũng gia hạn lệnh cấm trên) lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). WTO cũng đã xác nhận thông tin này. Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Ba Lan nêu rõ việc gây áp lực đối với Vacsava tại các diễn đàn đa phương hoặc gửi khiếu nại lên các tòa án quốc tế không phải là biện pháp thích hợp để giải quyết mâu thuẫn giữa hai nước. Trong khi đó, Ukraine đã kêu gọi Vacsava áp dụng cách tiếp cận mang tính xây dựng trong tranh chấp.

AN BÌNH