Ngày 24-3, các cử tri Thái Lan đi bỏ phiếu trong một cuộc bầu cử bị trì hoãn kéo dài sau cuộc đảo chính năm 2014, một cuộc đua giành quyền lãnh đạo trong đó chính quyền quân sự đang tìm cách giữ vững quyền lực chống lại một "mặt trận dân chủ" ủng hộ đảng dân túy bị lật đổ trước đây.

Khoảng 51 triệu người Thái đủ điều kiện để bỏ phiếu. Các nhà lãnh đạo của các đảng chính trị phản đối sự cai trị của quân đội thúc giục các cử tri đi bỏ phiếu bởi tỷ lệ bỏ phiếu cao là cách duy nhất để làm hỏng kế hoạch của Thủ tướng đương nhiệm Prayuth Chan-ocha, ngươi lãnh đạo cuộc đảo chính năm 2014.

Ông Prayuth hy vọng sẽ mở rộng quyền lực sau khi đưa ra một hệ thống chính trị mới nhằm kiềm chế ảnh hưởng của các đảng chính trị lớn không liên kết với quân đội. Nhà lãnh đạo này là một trong những người đầu tiên bỏ phiếu tại thủ đô Bangkok. Ông đến điểm bỏ phiếu trên một chiếc Mercedes, ngay sau khi điểm bỏ phiếu mở cửa lúc 8 giờ. Nói chuyện với các phóng viên sau khi bỏ phiếu, ông Prayuth nói: "Tôi hy vọng mọi người giúp đỡ lẫn nhau bằng cách bỏ phiếu ngay hôm nay vì đó là quyền lợi của mọi người".

Đối đầu kịch tính

Cuộc bầu cử là chương mới nhất trong cuộc đấu tranh kéo dài gần 2 thập kỷ giữa các lực lượng bảo thủ bao gồm quân đội và bộ máy chính trị của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, người đã ủng hộ chính trị Thái Lan theo truyền thống với một cuộc cách mạng dân túy. Ông Thaksin bị lật đổ trong cuộc đảo chính quân sự năm 2006 và hiện đang sống lưu vong ở nước ngoài để tránh án tù, nhưng các đảng liên minh với ông đã giành chiến thắng trong mọi cuộc bầu cử kể từ năm 2001. Em gái ông, bà Yingluck Shinawatra, người lãnh đạo chính phủ bị lật đổ năm 2014, cũng bỏ trốn khỏi đất nước. Những người ủng hộ bà cho rằng, đó là một vụ truy tố tham nhũng mang động cơ chính trị.

Chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử, đảng Peau Thai - đồng minh của ông Thaksin - cho biết, nhà của các quan chức đảng và những người tham gia chiến dịch tại một số tỉnh đã bị quân đội đe dọa. Lãnh đạo đảng Peau Thai, bà Sudarat Keyuraphan, cho biết mình tự tin chiến thắng, sau khi đến bỏ phiếu ở quận Ladprao của Bangkok. "Tôi không nói đó sẽ là một chiến thắng lở đất. Tôi không biết. Phụ thuộc vào người dân. Nhưng tôi nghĩ chúng tôi có thể giành chiến thắng trong cuộc bầu cử này", bà nói. Trong cuộc mít-tinh lớn cuối cùng vào tối 22-3 tại Bangkok, bà Sudarat cho biết Peau Thai sẽ chiến đấu để vượt qua các rào cản hiến pháp được ông Prayuth dựng lên chống lại họ.

Khi nắm quyền vào năm 2014, quân đội cho biết sẽ chấm dứt tình trạng bất ổn chính trị phá vỡ cuộc sống hàng ngày và nền kinh tế. Tuyên bố này là một trong số ít các điểm trừ của ông Prayuth, bởi theo các nhà phê bình, ông đã tạo một thời kỳ bất bình đẳng và khó khăn kinh tế gia tăng ở Thái Lan.

Người Thái đang bỏ phiếu để bầu ra Quốc hội gồm 500 ghế, cùng với một Thượng viện được chỉ định gồm 250 thành viên sẽ quyết định thủ tướng tiếp theo của đất nước. Cơ chế này có nghĩa là một nhân vật được quân đội hậu thuẫn như ông Prayuth có thể trở thành lãnh đạo ngay cả khi thiếu đa số ghế trong Quốc hội. Lần này, chính quyền quân sự cầm quyền đã viết ra các quy tắc bầu cử mới nhằm kiềm chế số lượng ghế của các đảng lớn - cụ thể là Peau Thai. Với phiếu bầu thượng viện trong tay, đảng này chỉ cần 126 ghế Hạ viện để đảm bảo đa số tại Thượng viện. Nó có thể vượt qua ranh giới đó một cách thoải mái khi liên minh với các đảng nhỏ hơn.

Peau Thai dự kiến sẽ một lần nữa càn quét các vùng trung tâm phía bắc và đông bắc khi nó tìm cách lãnh đạo một liên minh chống chính phủ quân sự. Tuy nhiên, Peau Thai cần tới 37 ghế ở hạ viện để giành đa số - điều mà gần như không thể nếu không có sự ràng buộc phức tạp giữa các phe phái dân chủ.

Thông điệp Hoàng gia

Quốc vương đầy quyền lực của Thái Lan Maha Vajirusongkorn đã đưa ra một tuyên bố trước thềm cuộc bầu cử. Tuyên bố cung điện, chưa từng có trong một cuộc bầu cử trong lịch sử gần đây, đã thêm phần hấp dẫn vào một cuộc bỏ phiếu liên tục bị đe dọa sẽ gây hỗn loạn. Tuyên bố nhắc lại ý kiến của cố quốc vương Bhumibol Adulyadej từ năm 1969, kêu gọi mọi người "ủng hộ những người tốt để cai trị xã hội và kiểm soát những người xấu" để ngăn họ "tạo ra hỗn loạn". Quốc vương Vajirusongkorn kêu gọi công chúng "nhớ và cảnh giác" về những lời nhận xét của cha mình, người đã qua đời vào năm 2016. Mặc dù không có thêm manh mối nào về việc những "người tốt" là ai, cụm từ "khon dee" trong tiếng Thái thường được gắn với các chính trị gia hoàng gia, thành lập.

Đây là sự can thiệp đáng chú ý lần thứ hai của quốc vương trong nền chính trị gần đây. Tháng trước, ông đã yêu cầu em gái mình, Công chúa Ubolratana Mahidol, rút khỏi vị trí ứng viên thủ tướng cho một đảng nhỏ đồng minh với ông Thaksin trong vòng 24 giờ sau khi thông báo ứng cử.

Khởi đầu của một nền dân chủ?

Napasapan Wongchotipan, một cử tri lần đầu đi bỏ phiếu, cho biết cô hy vọng sẽ có những thay đổi tích cực sau cuộc bầu cử. "Tôi không biết kết quả sẽ như thế nào. Nhưng tôi ước rằng đảng mà chúng tôi chọn, đảng giành được phiếu bầu, sẽ cải thiện đất nước của chúng ta", cô nói.

Siripan Nogsuan Sawasdee, nhà khoa học chính trị của Đại học Chulalongkorn, nói: "Thách thức lớn nhất của cuộc bầu cử này là liệu nó có đánh dấu sự khởi đầu của một nền dân chủ chuyển tiếp ở Thái Lan hay không. Nó có thể kết thúc với cuộc bầu cử được sử dụng như một mặt tiền cho một người cai trị độc đoán mới hoặc chúng ta có thể kết thúc bằng một vòng xung đột và phân cực khác".

AN BÌNH