Thăng trầm cuộc đời tỷ phú Khodorkovsky

Thứ hai, 23/12/2013 11:37

(Cadn.com.vn) - Từ một người giàu nhất nước Nga, Mikhail Khodorkovsky trở thành tù nhân nổi tiếng nhất thế giới. Nhà tài phiệt gần đây bất ngờ nhận được quyết định ân xá của Tổng thống Vladimir Putin sau khi trải qua 10 năm ngồi tù vì tội gian lận, trốn thuế và rửa tiền.

Giàu cỡ nào?

Theo tạp chí Forbes, tổng giá trị tài sản của ông Khodorkovsky là hơn 15 tỷ USD trước khi bị bắt vào năm 2003. Trong khi công dân giàu nhất nước Nga hiện nay, Alisher Usmanov chỉ có 17,6 tỷ USD.

Thành công một phần có được là nhờ vào những năm 1990, ông Khodorkovsky mua lại tài sản của nhà nước với giá hời và kiếm hàng triệu USD đầu tiên thông qua ngân hàng Menatep. Đây là một trong những ngân hàng tư nhân đầu tiên thời hậu Liên Xô tại Nga. Menatep mang về cho ông Khodorkovsky hàng triệu USD khi giành được số lượng cổ phần khổng lồ trong các Cty nhà nước được hóa giá rẻ mạt.

Tuy nhiên, tài sản của ông Khodorkovsky thực sự phình to vào năm 1995 khi ông mua lại Cty dầu khí Yukos với giá chỉ 350 triệu USD, trong khi trị giá trên thị trường trước đó của tập đoàn này lên tới nhiều tỷ USD.

Ông Khodorkovsky từng làm việc như trợ lý của thủ tướng cuối cùng Liên Xô cũ, Ivan Silayev. Trong những năm hỗn loạn dưới thời ông Boris Yeltsin, ông Khodorkovsky trở thành một trong những đầu sỏ chính trị, một nhóm nhỏ các ông trùm doanh nghiệp giàu có có quan hệ mật thiết với Điện Kremlin. Họ cấp tiền cho hoạt động tái tranh cử của ông Yeltsin vào năm 1996.

Tỷ phú một thời Khodorkovsky trong buổi trả lời phỏng vấn đầu tiên kể từ khi được thả tự do. Ảnh: BBC

Bị bỏ tù

Sau khi đắc cử Tổng thống năm 2000, ông Putin bắt tay xây dựng lại một nhà nước hùng mạnh.

Ông Khodorkovsky ủng hộ tài chính cho hầu hết các đảng chính trị tại Nga, nhưng khẳng định không đứng về một đảng phái nhất định nào. Nhưng động thái chính trị được cho là đầy mạo hiểm của ông chủ Yukos là công khai chống Điện Kremlin. Vào tháng 2-2003, ông công khai tranh cãi với ông Putin tại cuộc họp được truyền hình trực tiếp, cáo buộc các quan chức chính phủ nhận những khoản hối lộ khổng lồ.

Tháng 10 năm đó, ông bị bắt ngay trên chiếc chuyên cơ tại một sân bay ở vùng Siberia với cáo buộc tội trốn thuế với số tiền khổng lồ. Năm 2005, ông Khodorkovsky bị đưa đến một nhà tù ở Siberia. Tỷ phú một thời giờ đây chỉ có thể kiếm được chưa đến 1 USD cho một ngày lao động vất vả. Trong khi đó, do không thể thanh toán khoản nợ khổng lồ, tập đoàn Yukos tuyên bố phá sản năm 2006 và bị đem ra đấu giá tài sản.

Tự do

Cựu tỷ phú Khodorkovsky từng tuyên bố sẽ không xin ông Putin ân xá. Nhưng sau một cuộc gặp với các quan chức an ninh và được thông báo, mẹ của mình đang bị ung thư, ông Khodorkovsky thay đổi quyết định.

Ông Khodorkovsky cho biết, ông được thả trên cơ sở nhân đạo, và tội danh không được đề cập đến. Tài sản của ông sụp đổ từ lâu, đế chế kinh doanh một thời cũng không còn nữa. Chỉ vài giờ sau khi được Tổng thống Nga Putin ân xá, ông Khodorkovsky đáp máy bay sang Đức, nơi mẹ ông đang điều trị bệnh.

Quyết định ân xá không đi kèm với điều kiện ràng buộc nào và ông Khodorkovsky cũng không có ý định xin tị nạn chính trị tại Đức. Tuy nhiên, hiện cũng không có dấu hiệu nào cho thấy cựu tỷ phú dầu mỏ có kế hoạch quay trở lại Nga.

An Bình

(Theo BBC)