Sử dụng các doanh nghiệp hợp pháp như một mặt trận để tài trợ cho khủng bố là một phần của xu hướng mới mà các nhóm khủng bố đang thực hiện tại Indonesia.

Cảnh sát cung cấp hình ảnh của thủ lĩnh JI Para Wijayanto và nhiều vật dụng của y tại một cuộc họp báo ở Jakarta hôm 1-7. Ảnh: AFP

Người Indonesia đã rất ngạc nhiên khi Para Wijayanto, thủ lĩnh mạng lưới khủng bố Jemaah Islamiyah (JI), bị bắt cùng với vợ tại một khách sạn ở Bekasi, ngoại ô thủ đô Jakarta hồi đầu tháng này.

Mạng lưới khủng bố Đông Nam Á, đứng sau vụ đánh bom Bali năm 2002, được cho là đã bị tiêu diệt sau khi các thủ lĩnh như Abu Bakar Baasyir và Umar Patek bị bắt, Noordin Top và Azahari bị giết. Vụ bắt giữ mới nhất tiết lộ JI đang sử dụng một doanh nghiệp trồng dầu cọ để tài trợ cho các hoạt động khủng bố của nhóm. Trước đây, nguồn tài chính của JI chủ yếu đến từ các hoạt động bất hợp pháp, như cướp và tội phạm mạng. Hiện nay, nhiều mạng lưới khủng bố sử dụng cả các biện pháp hợp pháp và bất hợp pháp để tài trợ cho các hoạt động, gồm các cuộc tấn công khủng bố, tuyên truyền, tuyển dụng hoặc huấn luyện quân sự.

Nhiều cách, nhiều mánh

Mạng lưới JI từ lâu hoạt động kinh doanh hợp pháp để tài trợ khủng bố. Đầu những năm 2000, các thành viên JI quyên tiền thông qua cướp bóc và tấn công mạng. Nhưng nhóm cũng thành lập các Cty xuất bản sách ở Trung Java. JI đã sử dụng những thứ này để truyền bá tư tưởng và quyên tiền. Theo cảnh sát Indonesia, thủ lĩnh JI, Para Wijayanto kinh doanh đồn điền trong khi vẫn tuyển thêm thành viên vào nhóm. Mục tiêu là thành lập một nhà nước Hồi giáo trong nước. Việc sở hữu một đồn điền cũng tạo cơ hội để tên này mua một lượng lớn các sản phẩm hóa học, như phân bón, có thể được sử dụng để chế tạo bom.

IS ảnh hưởng đến hầu hết các nhóm khủng bố ở Indonesia sau khi tuyên bố tồn tại ở nước này vào năm 2014. Các nhóm liên kết với JI cam kết trung thành với IS, thủ lĩnh JI Abu Bakar Baasyir cũng tuyên thệ trung thành với lãnh đạo IS Abu Bakr al-Baghdadi. JI cũng lấy cảm hứng từ những cách thức kiếm tiền mới của IS. Nhóm lập các doanh nghiệp như cửa hàng thuốc thảo dược và hóa chất. Công nghệ, đặc biệt là phương tiện truyền thông xã hội, giúp ích rất nhiều cho các doanh nghiệp thuộc sở hữu của nhóm khủng bố này. Chúng sử dụng Facebook, Twitter và Whatsapp để tuyên truyền, kiếm thu nhập từ các doanh nghiệp trực tuyến, kêu gọi và chấp nhận các khoản quyên góp.

Vào cuối năm 2016, cảnh sát bắt giữ các nghi phạm liên kết với mạng lưới Katibah Nusantara, nhánh IS ở Đông Nam Á có trụ sở tại Syria do Bahrun Naim chỉ huy. Cảnh sát cũng phát hiện một Cty du lịch được điều hành bởi Rafiqa Hanum, vợ của Naim, kẻ được cho là chịu trách nhiệm về vụ tấn công Jakarta năm 2016. Cảnh sát cho biết Cty này đã giúp hai người dân tộc Duy Ngô Nhĩ, một phần của Phong trào Hồi giáo Đông Thổ, đến Indonesia bất hợp pháp và giấu họ ở Batam. Cty cũng giúp các phần tử khủng bố nước ngoài tới Syria dưới vỏ bọc các công nhân nhập cư hoặc khách hành hương tôn giáo.

Thay đổi phương thức tài trợ

Các yếu tố ảnh hưởng đến những kẻ khủng bố trong việc lựa chọn phương thức kiếm tiền bao gồm những kỹ năng nào chúng có được và các biện pháp chống khủng bố mà chúng đang phải đối mặt - ví dụ như sự giám sát chặt chẽ của chính phủ đối với phong trào chuyển tiền xuyên biên giới.

Luật chống tài trợ tài chính khủng bố giúp các nhà thực thi pháp luật trong việc giảm các mạng lưới khủng bố của Indonesia liên kết với các quốc gia Đông Nam Á. Nhiều vụ bắt giữ những kẻ khủng bố trong 5 năm qua là bằng chứng về điều này. Khi thực thi pháp luật trở nên mạnh mẽ hơn, những kẻ khủng bố đã thay đổi chiến thuật, bao gồm cả việc sử dụng kinh doanh hợp pháp để che đậy các phong trào và tránh bị phát hiện. Chính phủ nên thận trọng với những thay đổi trong phương thức tài trợ khủng bố. Không chỉ thay đổi phương thức gây quỹ, những cách thức sử dụng tiền gần đây cũng thay đổi. Các quỹ không chỉ được sử dụng để chuẩn bị cho các cuộc tấn công, mà còn dùng để hỗ trợ cho gia đình của các tù nhân khủng bố.

Chẳng hạn như việc cung cấp học bổng cho con cái và các dịch vụ y tế cho các góa phụ và vợ của các tù nhân khủng bố. Vấn đề này rất nghiêm trọng vì dòng tài chính này khó phát hiện, nhưng vẫn gây nguy hiểm cho xã hội. Hỗ trợ tài chính giúp duy trì lòng trung thành với các nhóm khủng bố và nuôi dưỡng thế hệ thánh chiến mới.

AN BÌNH