Chính sách đối ngoại và các cuộc chiến thương mại của Tổng thống Donald Trump đã làm tổn thương nước Mỹ, nhưng làn sóng phản đối nhằm vào ông vẫn rất yếu ớt.

Tổng thống Donald Trump rất có khả năng giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ hai.  Ảnh: AP

Nhiều “tội lỗi”

Nếu xét về mặt logic kinh tế và địa chính trị, ông Trump khó có thể chiến thắng thêm một nhiệm kỳ nữa. Dữ liệu gần đây từ các tổ chức như Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Ngân hàng Thế giới và LHQ cho thấy, các cuộc chiến thương mại của ông, mặc dù đã làm giàu cho một số đối tượng thông qua thị trường chứng khoán, nhưng đã làm tổn thương nền kinh tế Mỹ và những người ủng hộ ông. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), các cuộc xung đột thương mại, đặc biệt là cuộc chiến với Trung Quốc, đã khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Mỹ giảm từ hơn 3% trong năm 2018 xuống còn khoảng 2% trong năm 2019. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tiết lộ rằng, nền kinh tế đã mất hơn 45 tỷ USD và các hoạt động sản xuất đã giảm kể từ năm 2018. Theo thống kê của LHQ và chính phủ Mỹ, cuộc chiến thương mại cũng làm gia tăng các vụ phá sản và số người rơi vào tình trạng nghèo đói.

Hơn nữa, các chính sách dân túy của ông Trump, đã gây chia rẽ giữa Mỹ và thế giới - nhiều hơn bất kỳ lúc nào kể từ thời Chiến tranh Lạnh. Chính sách chống nhập cư của ông nhằm vào các quốc gia ngoài Châu Âu và việc gọi những người Mexico là “kẻ hiếp dâm và giết người” đã mang lại những điều tồi tệ nhất cho xã hội Mỹ, làm tăng sự căm thù đối với người không phải là người da trắng và người Do Thái. Các chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump không chỉ nhằm vào Trung Quốc. Ông đã áp đặt thuế quan đối với thép và nhôm do Châu Âu và Canada sản xuất vì lý do “an ninh quốc gia”. Nhưng Trung Quốc vẫn là mục tiêu chính, có lẽ bởi vì đây là quốc gia có quyền lực về kinh tế, công nghệ và quân sự ngang bằng với Mỹ. Người khổng lồ công nghệ Trung Quốc Huawei đột nhiên trở thành “con ngựa thành Trojan” vì công nghệ và thiết bị viễn thông thế hệ thứ năm (5G) của họ đã đẩy các Cty Mỹ ra ngoài cuộc chơi. Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc dường như đang thay thế ảnh hưởng của Mỹ ở tất cả các nơi trên thế giới. Trung Quốc cũng đã vượt Mỹ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới về sức mua tương đương.

Có lẽ để ngăn chặn những tiến bộ của Trung Quốc, chính phủ Mỹ đang buộc hoặc ép buộc các nước đứng về phía mình. Tuy nhiên, nhiều nước không đứng về phía Mỹ vì việc này sẽ gây nguy hiểm đối với tăng trưởng kinh tế, vì hầu hết đều phụ thuộc vào thương mại và đầu tư của Trung Quốc. Quan trọng hơn, việc cấm các Cty viễn thông Trung Quốc tiến vào Mỹ và ngăn chặn các Cty Mỹ bán chip và các sản phẩm công nghệ khác cho Trung Quốc giống như việc “tự cắt mũi của mình”. Một điều đáng xấu hổ khác với Mỹ là không có quốc gia nào loại bỏ Huawei khỏi quá trình triển khai mạng 5G, ngoại trừ một số ít đồng minh trung thành như Australia, Nhật Bản và Ba Lan.

Tại sao vẫn được ủng hộ?

Một trong những lý do có thể là khẩu hiệu của ông về việc “Đưa nước Mỹ vĩ đại một lần nữa” là tâm nguyện của nhiều cử tri thuộc tầng lớp trung lưu và lao động Mỹ. Nhiều người Mỹ dường như tin rằng những người tiền nhiệm của ông Trump đã bỏ quên điều này.

Một lý do khác có thể là, ông Trump được xem là một nhà lãnh đạo mạnh mẽ, hứa sẽ mang lại việc làm và sản xuất trở lại Mỹ. Sau nhiều năm vật lộn để thoát khỏi suy thoái kinh tế sâu sắc được tạo ra bởi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, lời hứa của ông Trump đã khiến tầng lớp công nhân và trung lưu Mỹ cảm thấy lạc quan.

Hơn nữa, việc đổ lỗi cho Trung Quốc là một cách dễ dàng và hữu ích về mặt chính trị vì người Mỹ chủ yếu chỉ dựa trên những thông tin chủ quan được truyền thông, các chính trị gia, học giả cung cấp để hiểu về Trung Quốc. Đại đa số người Mỹ tin vào những cáo buộc của Mỹ dành cho Trung Quốc, chẳng hạn như việc đánh cắp công nghệ Mỹ, thao túng đồng NDT để có được lợi thế xuất khẩu và những hành vi buôn bán không công bằng khác. Thật vậy, nói bất cứ điều gì tích cực về Trung Quốc đều bị chế giễu hoặc chỉ trích nặng nề không chỉ bởi đảng Dân chủ đối lập, mà còn bởi các phương tiện truyền thông và các học giả.

Trên hết, hiện không thể khẳng định bất kỳ ứng viên nào của đảng Dân chủ có thể đánh bại ông Trump trong cuộc bầu cử sắp tới. Thượng nghị sĩ Bernie Sanders, chỉ được một số người theo chủ nghĩa xã hội đánh giá tích cực nhờ những lời hứa về việc mang đến sự chăm sóc sức khỏe toàn cầu và giáo dục đại học miễn phí cho tất cả người Mỹ. Cựu Tổng thống Joe Biden đang gặp rắc rối vì con trai của ông bị cáo buộc hoạt động kinh doanh bất hợp pháp ở Ukraine và Trung Quốc. Tỷ lệ ủng hộ Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren cũng đang giảm dần trong các cuộc thăm dò. Vì vậy, ông Trump có khả năng sẽ giành chiến thắng nhiệm kỳ thứ hai. Nhưng liệu một chính quyền thứ hai của ông Trump sẽ gây chia rẽ hay thất thường như nhiệm kỳ đầu tiên là điều chưa thể nói trước.

AN BÌNH