Trong động thái “ăn miếng trả miếng” mới nhất giữa Bắc Kinh và Washington nhằm vào các hãng truyền thông của nhau, các nhà chức trách Trung Quốc đã áp đặt lệnh hạn chế thị thực mới đối với các nhà báo nước ngoài làm việc cho các hãng tin Mỹ tại nước này trong bối cảnh căng thẳng song phương gia tăng. 

Hồi đầu năm nay Trung Quốc từng trục xuất phóng viên của tờ New York Times.   Ảnh: web24

Không được gia hạn thẻ nhà báo

Trong tuần qua, khi quá trình xin gia hạn thẻ nhà báo - thường được thực hiện hàng năm - một số nhà báo đã nhận được thông báo cho biết đơn của họ đang được xem xét thay vì được nhận thẻ mới. Họ được khuyên nên mang theo thông báo này cùng với thẻ nhà báo đã hết hạn trong qua trình tác nghiệp để chứng minh thông tin cá nhân khi cần. Vì thị thực Trung Quốc của họ gắn với thẻ nhà báo nên các nhà báo này đã được cấp một thị thực mới chỉ có giá trị trong khoảng 2 tháng, ngắn hơn nhiều so với thời hạn 1 năm như trước đây. Các nhà chức trách Trung Quốc cũng thông báo rõ rằng, các giấy tờ chứng minh tạm thời và các thị thực liên quan có thể bị thu hồi bất cứ lúc nào, khiến các nhà báo hoang mang, không biết chắc họ có thể ở lại Trung Quốc bao lâu nữa.

Phóng viên người Mỹ thường trú tại Trung Quốc của tờ CNN David Culver nằm trong số những người bị ảnh hưởng bởi động thái mới nhất của Bắc Kinh. Theo CNN, các phóng viên bị ảnh hưởng bao gồm cả công dân Mỹ và công dân nước ngoài làm việc cho các hãng truyền thông lớn của Hoa Kỳ, trong đó có tờ Wall Street Journal.

Culver được các quan chức Trung Quốc cho biết, hạn chế mới không liên quan gì đến hoạt động đưa tin của nhà báo này, mà là “biện pháp trả đũa” những gì mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đối xử với các nhà báo Trung Quốc tại Mỹ. Người phát ngôn của CNN hôm 6-9 đã xác nhận thị thực của Culver bị rút ngắn. “Một trong những nhà báo của chúng tôi tại Bắc Kinh đã được cấp thị thực chỉ có giá trị trong 2 tháng, thay vì 12 tháng như thông thường. Tuy nhiên, sự hiện diện của chúng tôi ở Trung Quốc vẫn không thay đổi và chúng tôi đang tiếp tục làm việc với nước sở tại về vấn đề này”, người phát ngôn của CNN, nói.

Bộ Ngoại giao Mỹ cùng ngày cho biết nhân viên của họ tại Bắc Kinh đã nhận được thông báo về các biện pháp trả đũa của chính phủ Trung Quốc nhắm vào truyền thông nước này. “Dĩ nhiên Mỹ sẽ gặp rắc rối với những biện pháp đáp trả này của Trung Quốc. Điều này sẽ ảnh hưởng xấu đến môi trường làm việc ở Trung Quốc. Các hành động của Bắc Kinh chứng minh rằng họ đang lo sợ các phương tiện truyền thông điều tra và đưa tin khiến thế giới ngày càng hiểu rõ hơn về Trung Quốc”, ông Morgan Ortagus, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, nói.

Đáp trả Mỹ

Quyết định hạn chế thị thực này được Bắc Kinh đưa ra sau khi Washington hồi tháng 5 đã rút ngắn thời hạn lưu trú của hầu hết các nhà báo Trung Quốc tại Mỹ xuống còn 90 ngày. Bắc Kinh cho hay không nhà báo nào của họ nhận được thông báo từ giới chức Mỹ về tình trạng đơn xin gia hạn visa mới nhất, khiến công việc và cuộc sống của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu đơn xin gia hạn visa không được chấp thuận, các nhà báo Trung Quốc sẽ phải rời Mỹ vào đầu tháng 11, trùng với thời điểm thị thực Trung Quốc của phóng viên CNN Culver hết hạn.

“Bản chất của vấn đề truyền thông giữa Trung Quốc và Mỹ là việc Mỹ đàn áp chính trị đối với giới truyền thông Trung Quốc vì tâm lý Chiến tranh Lạnh và thành kiến về ý thức hệ”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết tại cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh hôm 3-9. “Nếu Mỹ tiếp tục lún sâu hơn vào con đường sai lầm, Trung Quốc không có lựa chọn nào khác ngoài việc đưa ra phản ứng chính đáng và cần thiết để duy trì các quyền hợp pháp của mình”, bà Hoa nhấn mạnh.

Hồi đầu năm nay Bắc Kinh đã trục xuất hàng chục phóng viên thường trú của nhiều báo lớn của Mỹ như New York Times, Washington Post và Wall Street Journal, sau khi chính quyền Tổng thống Trump giới hạn số công dân Trung Quốc được phép làm việc tại các văn phòng truyền thông nhà nước của Trung Quốc tại Mỹ.

Kể từ đó, Washington cũng siết chặt kiểm soát đối với các cơ quan truyền thông Trung Quốc, coi đây là các “phái bộ nước ngoài”, yêu cầu phải thực thi các quy định ngoại giao như khai báo thông tin nhân viên và bất động sản với Bộ Ngoại giao Mỹ. Mọi biến động về nhân viên của các cơ quan này cũng phải được thông báo với chính phủ Mỹ. Họ cũng phải xin phép trước khi mua hoặc thuê bất động sản mới ở nước này. Trung Quốc cũng đáp trả bằng các động thái tương tự.

AN BÌNH