Việc phát triển các mạng truyền hình vệ tinh kỹ thuật giúp nâng cao quyền lực mềm của Trung Quốc tại Châu Phi, đồng thời giúp Bắc Kinh nắm bắt chặt chẽ hơn cơ sở hạ tầng truyền thông của lục địa này.

Một cơ sở truyền tải tín hiệu qua vệ tinh của StarTimes ở Limuru, Kenya.  Ảnh: CNN

Năm 2015, Chủ tịch của Trung Quốc Tập Cận Bình đã công bố dự án "10.000 Ngôi làng", một kế hoạch đưa truyền hình kỹ thuật số đến những vùng nghèo khó ở Châu Phi.

Trước đây, tiếp cận truyền hình ở nhiều nơi trên lục địa này là một đặc quyền của giới thượng lưu. Ông Tập muốn những vùng đất rộng lớn ở Châu Phi có thể tiếp cận các mạng truyền hình vệ tinh kỹ thuật số hiện đại, có thể thu được kênh ở một khoảng cách xa, thậm chí là kênh truyền hình từ Bắc Kinh có thể được chiếu tới từng ngôi nhà ở Châu Phi. Đây không chỉ phải là một hoạt động "từ thiện". Đó là một kế hoạch nhằm nâng cao "quyền lực mềm" của Trung Quốc tại Châu Phi, đồng thời giúp Bắc Kinh nắm bắt chặt chẽ hơn cơ sở hạ tầng truyền thông của lục địa này cũng như kiểm soát cách truyền thông hoạt động. Và trên hết, điều này sẽ thúc đẩy sức mạnh của một Cty quan trọng của Trung Quốc.

Tiến đến Châu Phi

StarTimes là nhà thầu chính của chính phủ Trung Quốc thực hiện dự án "10.000 Ngôi làng", mở đường cho Cty có trụ sở tại Bắc Kinh này- chứ không phải bất kỳ đối thủ truyền thông nào của Mỹ hay Châu Âu - thống trị thị trường 1,2 tỷ dân của lục địa đen. Người phát ngôn của StarTimes cho biết, "điều quan trọng" đối với Bắc Kinh là hợp tác với "một doanh nghiệp có kinh nghiệm và có khả năng kinh phí cho nhiệm vụ này".

Hiện tại, Cty đang chiếu các chương trình truyền hình Trung Quốc tại nhà của 10 triệu thuê bao ở 30 quốc gia Châu Phi, đưa mạng tin tức tuyên truyền thuộc sở hữu của nhà nước Trung Quốc đến các hộ gia đình, cũng như kiểm soát các mạng lưới truyền hình ở Zambia và Kenya. Trong khi các kênh như BBC tiếp cận được nhiều người hơn và nhà phân phối Nam Phi MultiChoice có nhiều người đăng ký hơn, thì phạm vi tiếp cận của StarTimes vấp phải một số chỉ trích đáng lo ngại. Một câu hỏi đặt ra là, liệu Cty, với mối quan hệ chặt chẽ với Bắc Kinh, hiện có quá nhiều quyền lực đối với các mạng truyền hình Châu Phi hay không?

Theo nhiều cách, chỉ trích đối với StarTimes diễn ra song song với gã khổng lồ công nghệ nổi tiếng Huawei, vốn đang vấp phải sự chỉ trích toàn cầu về việc kiểm soát mạng Internet 5G và mối quan hệ với Bắc Kinh. Nhưng không giống như Huawei, StarTimes đã trở thành một trong những công cụ "quyền lực mềm" mạnh nhất của Bắc Kinh ở Châu Phi - dù cái tên StarTimes không được nhiều người trên thế giới biết đến.

Cơ hội tại Châu Phi

Năm 2000, Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân đã mời các nguyên thủ quốc gia trên khắp Châu Phi tham dự Diễn đàn khai mạc về hợp tác Trung Quốc-Châu Phi tại Bắc Kinh, để thảo luận về cách hai bên có thể hợp tác tốt hơn. Vào giữa những năm 2000, để thực hiện chiến lược "Đi ra ngoài", chính phủ Trung Quốc đã khuyến khích các doanh nhân ra nước ngoài và củng cố mối quan hệ mạnh mẽ hơn với các quốc gia Châu Phi. Các doanh nhân Trung Quốc đang tìm cách xâm nhập vào các thị trường non trẻ xem Châu Phi là một điểm đến đầy tiềm năng.

George Zhu đã đến Nigeria và thành lập Transsion, chuyên bán các thiết bị cầm tay nhiều SIM giá rẻ. Hiện nay, Cty đã có thị phần điện thoại thông minh lớn nhất trên lục địa. Ren Zhengfei đưa Huawei đến Kenya. Và không lâu sau đó, doanh nhân đam mê truyền hình Pang Xinxing đã quyết định đưa Cty viễn thông StarTimes của mình khỏi Trung Quốc, nơi thị trường TV đang nhanh chóng trở nên bão hòa, đến Châu Phi.

Ông Pang nhìn thấy một thị trường kém phát triển, nơi nhiều gia đình không có tivi hoặc đang phải chia sẻ một chiếc tivi với nhiều hộ gia đình. "Ngay cả khi có tivi, họ chỉ có thể xem 2 hoặc 3 kênh, truyền hình kỹ thuật số nằm ngoài sức tưởng tượng của họ", ông Pang cho biết vào năm 2002. Hơn nữa, người dùng bị tính phí khoảng 70 USD/tháng cho một thuê bao - một khoản chi phí khổng lồ đối với lục địa nơi GDP bình quân đầu người vào khoảng 700 USD/năm tại thời điểm đó. Ông Pang nhìn thấy cơ hội lớn cho một nhà cung cấp truyền hình chi phí thấp. Hiện nay, StarTimes có một số gói truyền hình kỹ thuật số giá cả phải chăng nhất thế giới, có thể chỉ tốn 4 USD/ tháng.

Sự xuất hiện của StarTimes cũng đến vào thời điểm hoàn hảo. Một hiệp ước của LHQ năm 2006 đã giao nhiệm vụ cho các nước Châu Phi chuyển đổi từ truyền hình tín hiệu sang truyền hình kỹ thuật số vào năm 2015. Đó là thời hạn mà gần như tất cả các nước Châu Phi khó mà thực hiện được, buộc họ phải tìm một Cty có thể giúp đỡ họ làm điều đó. Điều này đã mang lại cho StarTimes một nguồn doanh thu khác: xây dựng và vận hành cơ sở hạ tầng truyền hình kỹ thuật số của nhiều quốc gia.   (còn nữa)

AN BÌNH