Trong bối cảnh mối quan hệ Nga-Mỹ vẫn chưa có nhiều dấu hiệu cải thiện, số phận của Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí tấn công Chiến lược mới (START mới) lại trở thành “điểm nóng”.

Trong một tuyên bố mới nhất và gây thất vọng, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton ngày 31-7 cho biết, START mới còn chưa hoàn thiện và vì vậy nhiều khả năng sẽ không được gia hạn sau khi hết hiệu lực vào tháng 2-2021. Tại Hội nghị Quốc gia thường niên cho Sinh viên đảng Bảo thủ ở thủ đô Washington, ông Bolton phát biểu: “Thỏa thuận hạt nhân START mới, được thông qua vào năm 2010, chưa hoàn thiện ngay từ ban đầu. Hiệp ước này không bao gồm các vũ khí hạt nhân chiến lược tầm ngắn hay hệ thống phóng mới của Nga”.         

Hiệp ước START mới được ký kết năm 2010 và hiện là thỏa thuận kiểm soát vũ khí duy nhất giữa Nga và Mỹ. Hiệp ước quy định mỗi bên sẽ giảm kho vũ khí hạt nhân của mình để sau 7 năm, số lượng các loại vũ khí không vượt quá 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và máy bay ném bom hạng nặng, cũng như 1.550 đầu đạn. START mới sẽ hết hiệu lực vào tháng 2-2021 theo kế hoạch, và dù chưa có quyết định nào được đưa ra, nhiều khả năng sẽ không được gia hạn tiếp.

Đây là điều mà Moscow không hề mong muốn. Bởi có thể thấy, nó chính là “chìa khóa” giúp hạn chế sự cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ-Nga và làm cho nó minh bạch hơn. Moscow đã liên tục nhấn mạnh, nước này sẵn sàng đối thoại về tương lai của hiệp ước. Nó cũng là nhân tố chính giúp quản lý căng thẳng hai nước trong việc kiểm soát vũ khí hạt nhân vẫn có thể thực hiện được, và kiến tạo hy vọng cho mối quan hệ tương lai giữa hai bên.

Nhưng sự thật là START mới sẽ hết hạn vào năm 2021 nếu Tổng thống của hai nước không muốn gia hạn hiệp ước này thêm 5 năm. Và đáng tiếc là thực tế hiện nay đang cho thấy viễn cảnh u ám này.

THANH VĂN