Vì sao Chủ tịch Hạ viện Mỹ bất ngờ tuyên bố nghỉ hưu?

Thứ bảy, 14/04/2018 13:30

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan hôm 12-4 thông báo sẽ không tái tranh cử vào tháng 11 tới và nghỉ hưu khi kết thúc khóa 115 của Quốc hội Mỹ vào tháng 1-2019. Quyết định của ông Ryan là tổn thất lớn đối với Tổng thống Donald Trump trong bối cảnh đảng Cộng hòa đang chật vật duy trì thế đa số tại Quốc hội.

Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan. Ảnh: CNBC

Trong cuộc họp báo ngày 12-4 (giờ Việt Nam), ông Ryan tuyên bố đã đạt được 2 thành tựu quan trọng nhất trong hơn 3 năm đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Hạ viện, đó là "cải tổ luật thuế lần đầu tiên sau 36 năm" và "tái thiết lực lượng quân đội Mỹ". Ông cũng nhấn mạnh động lực khiến ông ra đi là muốn dành thêm thời gian cho gia đình.

Vì nhiều lý do?

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, ông Ryan quyết định rời khỏi vị trí này bởi nhiều lý do. Thứ nhất, Chủ tịch Hạ viện là một công việc cực nhọc. Ông Ryan bất đắc dĩ phải đảm nhiệm cương vị chủ tịch Hạ viện năm 2015. Vị nghị sĩ đảng Cộng hòa 48 tuổi của bang Wisconsin giữ vai trò như một người giữ yên nội bộ đảng sau khi người tiền nhiệm John Boehner buộc phải ra đi. "Tất cả quý vị đều biết là tôi đã không đeo đuổi vị trí này. Tôi miễn cưỡng tiếp nhận nó, nhưng tôi đã dành tất cả những gì mình có cho công việc, và tôi không có bất cứ điều gì hối tiếc vì đã nhận trách nhiệm này", ông Ryan nói trước báo giới.

Một số đồn đoán cho rằng, ông Ryan cũng không thực sự có thiện cảm với Tổng thống Donald Trump và bất đồng với ông chủ Nhà Trắng trong nhiều vấn đề, kể cả dự luật chi tiêu khổng lồ 1.300 tỷ USD mới được lưỡng viện Mỹ thông qua. Tờ Axios cho rằng, quyết định của ông Ryan một phần có tác động từ ông Trump. Tháng trước, ông Trump lên án Quốc hội Mỹ thông qua luật chi tiêu 1,3 ngàn tỷ USD, trong đó ông Ryan đóng vai trò quan trọng trong việc soạn thảo. Luật chi tiêu này đã không cấp tiền cho bức tường biên giới mà ông Trump đề xuất và cũng chưa thể sửa chương trình nhập cư DACA mà cựu Tổng thống Obama ban hành.

Tuy nhiên, ông Ryan cho biết sở dĩ ông quyết định về hưu là vì muốn có thêm thời gian cho gia đình chứ không phải vì tình hình rối ren trong Nhà Trắng. Ông nói: "Tôi nhận ra là nếu mình ở đây thêm một nhiệm kỳ nữa thì các con tôi sẽ chỉ có một người cha cuối tuần. Tôi không thể để chuyện đó xảy ra". Theo một nguồn tin quen thuộc với gia đình Ryan, trong vài tháng qua, ông Ryan cùng với vợ, Janna, và ba đứa con cũng như một nhóm khoảng 6 trợ lý thân cận đã thảo luận các bước đi tiếp theo trong tương lai của ông.

Nguồn tin này cho biết, ông Ryan đưa ra quyết định nghỉ hưu trong kỳ nghỉ mùa xuân cùng với gia đình sau chuyến thăm chính thức đến Czech. Theo nguồn tin, ngay cả trước khi đạt được thành tựu "cải cách thuế", ông Ryan quyết định, đây sẽ là nhiệm kỳ cuối cùng của ông tại Hạ viện.

Đảng Cộng hòa "mất ăn mất ngủ"

Việc tuyên bố không tái tranh cử và sẽ nghỉ hưu vào đầu năm tới của ông Ryan khiến đảng Cộng hòa vô cùng lo ngại về một làn sóng nghỉ hưu khi mà chỉ còn vài tháng nữa cuộc bầu cử giữa kỳ sẽ bắt đầu.

Ủy ban Vận động Quốc hội đảng Dân chủ cho hay, sự ra đi của ông Ryan sẽ là một dấu hiệu đáng lo ngại cho đảng Cộng hòa khi đảng này đang nỗ lực để giữ quyền kiểm soát Hạ viện. "Có thêm nhiều người ra đi bởi đảng Cộng hòa dần nhận ra rằng viễn cảnh giữa nhiệm kỳ của họ đã sụp đổ", ủy ban này nhấn mạnh. Trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 tới, đảng Dân chủ chỉ cần có thêm ít nhất 23 ghế trong Hạ viện 435 ghế là giành được thế đa số. Trong khi đó, hiện nay, có nhiều nghị sĩ của đảng Cộng hòa tuyên bố muốn nghỉ hưu hoặc không tham gia tranh cử nhiệm kỳ tới. Cuối tuần trước, một thành viên đảng Cộng hòa khác là Dennis Ross, nghị sĩ bang Florida cũng cho biết ông sẽ không tiếp tục tranh cử. Hiện có 45 hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa tuyên bố sẽ không tham gia cuộc bầu cử sắp tới, trong khi con số này ở đảng Dân chủ chỉ có 20. Một hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát sẽ tạo ra những hậu quả chính sách to lớn cho chính quyền của đảng Cộng hòa. Điều này sẽ làm tăng khả năng hai đảng sẽ phải thỏa hiệp lẫn nhau đối với các vấn đề như cơ sở hạ tầng.

Vai trò của ông Ryan trong đảng Cộng hòa cùng với cam kết lâu dài về cắt giảm thuế đã khiến ông trở thành một nhà gây quỹ khổng lồ cho các đảng viên Cộng hòa khác. 44 triệu USD mà ông kêu gọi được với tư cách là người đứng đầu Hạ viện trong năm 2017 là một mức kỷ lục cho một năm không có bầu cử. Quyết định nghỉ hưu khiến sức hút tài chính do đảng này cũng giảm đi.

Ai kế nhiệm?

Quyết định của ông Ryan sẽ mở màn cho cuộc đua trong nội bộ đảng Cộng hòa để giành vị trí lãnh đạo Hạ viện.

Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện, Hạ nghị sĩ Kevin McCarthy và Trưởng ban kỷ luật của đảng Cộng hòa, Hạ nghị sĩ Steve Scalise là hai ứng cử viên tiềm năng có thể thay thế vị trí Chủ tịch Hạ viện nếu đảng Cộng hòa vẫn chiếm đa số hoặc vị trí Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện trong trường hợp họ mất thế đa số. Ông McCarthy được cho là có quan hệ gần gũi với Tổng thống Trump và ủng hộ việc thu hồi những khoản chi ngân sách "không đúng đối tượng" theo lập trường của ông Trump. Một số nghị sĩ Cộng hòa dự báo đảng này sẽ chọn lựa được người thay thế ông Ryan trước thời điểm bầu cử giữa kỳ vào tháng 11.

AN BÌNH