Ngày 7-1 (giờ Mỹ), các công tố viên Liên bang Mỹ cho biết họ đang mở cuộc điều tra về vai trò của Tổng thống Donald Trump trong việc kích động đám đông những người ủng hộ xông vào bên trong trụ sở Quốc hội Mỹ hôm 6-1.

Những người biểu tình ủng hộ ông Trump xông vào trụ sở Quốc hội Mỹ hôm 6-1.   Ảnh: Reuters

Các trang tin Forbes, Business Insider dẫn phát biểu của quyền Trưởng lý tại thủ đô Washington, Michael Sherwin, cho hay văn phòng của ông đang mở cuộc điều tra nhằm vào Tổng thống Trump.

Tại một cuộc tuần hành có sự tham gia của đông đảo người ủng hộ trước khi xảy ra vụ bạo loạn tại Đồi Capitol, Tổng thống Trump đã kêu gọi những người ủng hộ tuần hành tới trụ sở Quốc hội Mỹ và hối thúc các nhà lập pháp đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống tháng 11-2020.

Khi được phóng viên hỏi liệu các công tố viên liên bang có điều tra những tuyên bố trên hay không, ông Michael Sherwin nói: “Có. Chúng tôi sẽ xem xét mọi yếu tố, không chỉ là những người đã xông vào tòa nhà, mà cả những người khác có thể đóng vai trò hỗ trợ hay tạo điều kiện, hoặc đóng một vai trò nào đó vào diễn biến này”. Ông Sherwin nhấn mạnh “bất cứ ai đóng vai trò, và nếu chứng cứ phạm tội được xác minh, họ sẽ bị buộc tội”.

“Chiến đấu tới chết”

Theo Washington Post, ngay trước khi người biểu tình tấn công tòa nhà Quốc hội Mỹ vào chiều tối 6-1 (theo giờ địa phương), Tổng thống Trump đã có một bài phát biểu, trong đó ông tiếp tục cáo buộc về tình trạng gian lận bầu cử, đồng thời hối thúc những người ủng hộ “chiến đấu tới chết”. Nhà lãnh đạo Mỹ thậm chí còn hướng dẫn đám đông biểu tình “tràn xuống Đại lộ Pennsylvania” và tiền về Đồi Capitol để “truyền cho những người Cộng hòa, những người yếu đuối sự dũng cảm cần thiết để đưa quốc gia của chúng ta trở lại”.

Trong thời gian vụ tấn công diễn ra, Tổng thống Trump cũng đăng tải nhiều dòng trạng thái trên trang Twitter, lúc đầu kêu gọi Phó Tổng thống Mike Pence đảo ngược kết quả bầu cử. Tuy nhiên, sau đó, ông Trump đã viết những dòng trạng thái ủng hộ ôn hòa, song vẫn tái khẳng định tình trạng gian lận phiếu bầu của một cuộc bầu cử bị đánh cắp. Tới gần 4 giờ chiều, ông Trump đã đưa ra một thông điệp qua một đoạn băng ghi từ Vườn Hồng, vẫn không làm mất lòng đám đông bạo loạn: “Chúng ta đã có một cuộc bầu cử bị đánh cắp”, “Nhưng các bạn phải trở về nhà ngay bây giờ”. Ông kết thúc đoạn clip với lời nhắn nhủ: “Chúng tôi yêu các bạn. Các bạn rất đặc biệt”.

Yêu cầu phế truất

Nhiều nhà lãnh đạo và nghị sĩ của hai đảng Cộng hòa-Dân chủ kêu gọi tiến hành luận tội và phế truất đương kim Tổng thống Trump sau khi để xảy ra vụ bạo loạn nói trên.

Viện dẫn Tu chính án số 25 của Hiến pháp Mỹ, một số nghị sĩ Cộng hòa muốn khởi động luôn quá trình này để luận tội và phế truất Tổng thống Trump trước ngày 20-1, tức là ngày cuối cùng trong nhiệm kỳ tổng thống hiện nay của ông. Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Mỹ Ilhan Omar cho biết bà cũng đang chuẩn bị hồ sơ để đề nghị luận tội Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump về vụ bạo loạn nổ ra ở thủ đô Washington D.C.

Ngày 7-1, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã yêu cầu phế truất Tổng thống Donald Trump, cáo buộc ông có liên quan đến cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol cũng như những hành động xâm nhập trụ sở Hạ viện một ngày trước đó. Bà Pelosi đã yêu cầu Phó Tổng thống Mike Pence vận dụng Tu chính án số 25, vốn cho phép ông và Nội các tước bỏ quyền lực của Tổng thống Trump. Bà nêu rõ nếu ông Pence không thực hiện bước đi trên, bà và các thành viên khác trong Quốc hội sẵn sàng thúc đẩy luận tội Tổng thống Trump lần thứ 2.

Bà Pelosi đưa ra tuyên bố trên chỉ vài giờ sau khi lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, cũng đưa ra yêu cầu tương tự. Ông Schumer cho rằng những gì xảy ra tại Đồi Capitol ngày 6-1 là cuộc nổi loạn chống lại nước Mỹ do tổng thống đương nhiệm kích động. Ông cho rằng vị tổng thống này không nên giữ chức vụ thêm một ngày nào nữa và nếu Phó Tổng thống và Nội các từ chối thực hiện đề nghị của ông, thì Quốc hội cần triệu tập để luận tội Tổng thống.

Ông Trump lên án vụ bạo loạn

Trên Twitter ngày 7-1, ông Trump chỉ trích cuộc tấn công vào tòa nhà Quốc hội và cho biết mình đã triển khai vệ binh quốc gia và các lực lượng thực thi pháp luật liên bang để bảo vệ tòa nhà. Ông Trump nhấn mạnh, những người tham gia các hoạt động bạo lực và phá hoại không đại diện cho nước Mỹ và những người vi phạm pháp luật sẽ phải trả giá.

Người phát ngôn Nhà Trắng Kayleigh McEnany cho hay ông Trump đã lên án "bằng ngôn từ mạnh mẽ nhất có thể" về tình trạng bạo lực do những người ủng hộ gây ra tại Đồi Capitol. "Hãy để tôi làm rõ: Tình trạng bạo lực mà chúng ta chứng kiến hôm qua tại Đồi Capitol là kinh khủng, đáng lên án và đi ngược lại con đường của nước Mỹ. Chúng tôi - Tổng thống và chính quyền này - lên án điều này bằng ngôn từ mạnh mẽ nhất có thể", bà McEnany nói.

Cùng ngày, trong đoạn thông điệp, Tổng thống Trump đã kêu gọi "chữa lành và hòa giải" sau vụ biểu tình bạo lực. "Một chính quyền mới sẽ được tuyên thệ vào ngày 20-1 tới. Trọng tâm của tôi lúc này là đảm bảo một cuộc chuyển giao quyền lực suôn sẻ, có trật tự và không đứt quãng. Đây là thời khắc cần kêu gọi chữa lành và hòa giải", ông Trump nêu rõ.

AN BÌNH