Ít nhất một tay súng đã giết chết 49 người và làm bị thương hơn 20 người khác trong buổi cầu nguyện thứ Sáu tại hai nhà thờ Hồi giáo Al Noor và Linwood Masjid ở trung tâm thành phố Christchurch, New Zealand. Đây là vụ xả súng hàng loạt tồi tệ nhất nước này mà Thủ tướng Jacinda Ardern lên án là khủng bố.

Nhân viên cứu thương đưa một người đàn ông trong vụ xả súng đi cấp cứu.  Ảnh: AP

Phát trực tiếp vụ xả súng trên facebook

Tay súng trong vụ xả súng ở nhà thờ Al Noor đã phát trực tiếp trên facebook về vụ tấn công, sau khi đưa ra một "tuyên ngôn" trong đó y phản đối người nhập cư. Cảnh quay trực tiếp được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội dường như đã được ghi lại bằng một máy ảnh gắn vào đầu tay súng. Cảnh quay cho thấy y lái xe trong khi mở nhạc rất lớn. Sau khi đỗ xe, y lấy hai khẩu súng và đi bộ một quãng ngắn đến nhà thờ Hồi giáo và bắt đầu nổ súng. Trong suốt 5 phút, y liên tục bắn những người trong nhà thờ, khiến hơn chục thi thể nằm la liệt trong phòng. Y quay trở lại xe để thay băng đạn, và quay lại nhà thờ để bắn bất cứ ai có dấu hiệu còn sống. Cảnh quay sau đó cũng cho thấy, nhiều người, có thể đã chết hoặc bị thương, nằm co ro trên sàn nhà.

Đoạn quay trực tiếp cho thấy tay súng sau đó lái xe bỏ đi với tốc độ cao và tiếp tục bắn ra từ xe của y. Một cảnh quay khác, được thực hiện bởi một người khác, cho thấy cảnh sát bắt giữ tay súng trên vỉa hè bên đường. Cảnh sát cho biết các thiết bị nổ đã được tìm thấy khi họ cho dừng một chiếc xe. Cảnh quay của tay súng cho thấy các can xăng màu đỏ ở phía sau xe cùng với nhiều vũ khí.

“Thi thể la liệt khắp nơi”

Ahmad Al-Mahmoud, một nhân chứng có mặt tại nhà thờ Hồi giáo Al Noor cho biết, tay súng là người da trắng, tóc vàng, đội mũ bảo hiểm và mặc áo chống đạn. Y xông vào nhà thờ Hồi giáo khi mọi người đang quỳ gối cầu nguyện. "Y có một khẩu súng lớn... y đến và bắt đầu bắn mọi người trong nhà thờ, khắp mọi nơi", Al-Mahmoud kể. Ông và nhiều người khác đã trốn thoát bằng cách đập vỡ một cánh cửa kính.

Mahmood Nazeer, vẫn còn máu trên áo, cho biết trong cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng ông đã trốn tay súng dưới băng ghế và cầu nguyện rằng y sẽ hết đạn. "Tôi chỉ cầu nguyện Chúa và hy vọng Chúa làm ơn hãy để anh chàng này dừng lại", Nazeer kể. "Vụ nổ súng cứ thế tiếp diễn. Một người đi cùng chúng tôi trúng đạn vào tay. Khi vụ nổ dừng lại, tôi nhìn qua hàng rào, thấy một người đàn ông đang thay đạn".

Len Peneha, một nhân chứng sống cạnh nhà thờ, cho biết ông nhìn thấy một người đàn ông mặc đồ đen bước vào nhà thờ vào lúc 13 giờ 45 (giờ địa phương). Sau đó, ông nghe thấy hàng loạt tiếng súng nổ và tiếp đó là cảnh tượng nhiều người chạy ra khỏi nhà thờ với sự hoảng loạn. Len cho biết ông nhìn thấy tay súng cũng chạy ra khỏi nhà thờ, bỏ lại một vật dụng gì đó giống như vũ khí bán tự động trong lúc bỏ trốn. “Tôi nhìn thấy thi thể ở khắp nơi. Có 3 người chết ở hành lang, ở cửa chính dẫn vào nhà thờ và cả những người bên trong nhà thờ. Đây là hành động quẫn trí. Tôi không thể hiểu nổi làm thế nào mà ai đó có thể gây ra chuyện này cho tất cả mọi người. Thật kinh tởm”, Len nói.

Hình ảnh được cho là của nghi phạm Brenton Tarrant, kẻ đã phát trực tiếp vụ xả súng trên facebook.  Ảnh: Dailymail

Nghi phạm có tư tưởng chống Hồi giáo

Đại diện cảnh sát New Zealand Mike Bush cho biết 49 người đã bị giết tại hai nhà thờ Hồi giáo và cảnh sát đã bắt giữ 4 nghi phạm liên quan vụ xả súng đẫm máu, trong đó 3 nam giới và 1 phụ nữ. Một người đàn ông đã bị buộc tội giết người. Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết, 4 nghi phạm bị bắt giữ không nằm trong danh sách theo dõi về an ninh trước đó. “Tôi nghĩ rằng chúng ta nên cảnh giác đối với tư tưởng cực đoan và các hành vi bạo lực”, bà cho biết.

Danh tính của những nghi phạm này chưa được tiết lộ nhưng giới truyền thông hiện đã có được thông tin của một nghi phạm là Brenton Tarrant, 28 tuổi, tự nhận mang quốc tịch Australia, kẻ đã phát trực tiếp vụ tấn công trên facebook.

Một bài đăng nặc danh hôm 15-3 trên trang thảo luận 8chan, được biết đến với nhiều nội dung kích động thù địch, cho biết người viết sẽ thực hiện một cuộc tấn công chống lại kẻ xâm lược, đi kèm với các đường dẫn đến cảnh quay phát tiếp vụ xả súng trên facebook. Bài đăng cũng tuyên bố "diệt chủng trắng", một thuật ngữ thường được sử dụng bởi các nhóm phân biệt chủng tộc để nói về nhập cư và sự phát triển của dân số thiểu số, là động lực khiến y thực hiện vụ xả súng.

Đường dẫn facebook hướng đến trang của người dùng có tên brenton.tarrant.9. Trong khi đó, một bài đăng dài 87 trang trên tài khoản Twitter @brentontarrant hôm 13-3 đăng hình ảnh về một khẩu súng trường và các thiết bị quân sự khác được trang trí với tên và thông điệp liên quan đến "diệt chủng trắng". Các vũ khí này trông giống như những vũ khí xuất hiện trong đoạn phát trực tiếp vụ xả súng tại hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch. Trong tuyên bố trên Twitter này, nghi phạm tự gọi đây là “vụ tấn công khủng bố”. Y thừa nhận được truyền cảm hứng bởi những tên sát nhân hàng loạt khác trong các vụ xả súng trước đây. Y nói y không thích người Hồi giáo và ghét những người cải đạo vì những người này là "kẻ phản bội dòng máu". Y giới thiệu về bản thân rằng có một tuổi thơ bình thường, không hứng thú với học hành, đầu tư tiền ảo để lấy tiền đi du lịch. Y tự nhận mình là một người da trắng bình thường và tình nguyện đứng lên để “đảm bảo tương lai cho những người da trắng khác”. Y cho biết ban đầu dự định tấn công một nhà thờ ở Dunedin nhưng đã chuyển sang Al Noor vì ở đây “có nhiều kẻ xâm lược hơn”.

Số vũ khí mà Brenton Tarrant đã dùng để thực hiện vụ tấn công.  Ảnh: Dailymail

“Ngày đen tối nhất của đất nước”

Phát biểu trước báo giới về vụ xả súng đẫm máu ở 2 nhà thờ Hồi giáo tại Christchurch, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern gọi đây là "một trong những ngày đen tối nhất của New Zealand". "Những điều đã xảy ra là hành vi bạo lực chưa từng có tiền lệ và không thể tin được", nữ Thủ tướng New Zealand khẳng định. Bà Ardern nói thêm: “Hiện giờ, tâm trí của tôi và chắc rằng tâm trí của tất cả những người dân New Zealand đều hướng về những nạn nhân và gia đình họ trong cuộc tấn công này".

Đại sứ Mỹ tại New Zealand Scott Brown cũng đã bày tỏ sự đồng cảm và chia buồn với đất nước và nhân dân New Zealand về cuộc xả súng đẫm máu này: "Chúng tôi rất đau lòng về những việc đã xảy ra ở nhà thờ Christchurch ngày hôm nay. Chúng tôi sẽ sát cánh cùng những người bạn New Zealand và những lời cầu nguyện của chúng tôi sẽ luôn ở bên các bạn".

Ngay sau đó, Thủ tướng Australia Scott Morrison cũng xác nhận ít nhất 1 trong số những kẻ tấn công là công dân nước này đồng thời bày tỏ sự "kinh hoàng" về hai cuộc tấn công. Phát biểu trong cuộc họp báo tại Sydney, ông Morrison đã lên án những kẻ tấn công là “những kẻ khủng bố bạo lực và cực đoan”. Ông nói: “Australia và New Zealand không chỉ là đồng minh, không chỉ là đối tác mà còn là những người anh em. Chúng tôi rất buồn và sốc trước vụ việc vừa xảy ra”. Sau đó, ông Morrison nói rằng ông đã yêu cầu treo cờ rủ trên khắp Australia nhằm thể hiện sự tôn trọng đối với những người thiệt mạng trong vụ tấn công.

Các quốc gia có đa số Hồi giáo gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Malaysia và Pakistan cũng lên án các vụ tấn công ở Christchurch. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết các vụ tấn công khủng bố là ví dụ của "chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và Hồi giáo đang gia tăng". "Thay mặt cho đất nước, tôi gửi lời chia buồn tới thế giới Hồi giáo và người dân New Zealand, những người đã bị nhắm đến bởi hành động đáng trách này", ông Erdogan tuyên bố. Thủ tướng Pakistan Imran Khan cho biết ông đã "sốc" trước vụ tấn công. "Điều này khẳng định lại những gì chúng tôi đã từng quan niệm: Chủ nghĩa khủng bố không có tôn giáo. Gửi những lời cầu nguyện của chúng tôi đến với các nạn nhân và gia đình của họ", ông viết trên Twitter.

AN BÌNH

ĐIỆN THĂM HỎI Được tin về hai vụ xả súng làm nhiều người chết và bị thương tại thành phố Christchurch, New Zealand, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã gửi điện thăm hỏi đến Toàn quyền New ZealandDame Patsy Reddy, Thủ tướng Jacinda Ardern và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao New ZealandWinston Peters. TTXVN