(Cadn.com.vn) - Ngày 3-12, hàng triệu người dân Ấn Độ cùng thắp nến cầu nguyện cho 25.000 nạn nhân xấu số của vụ nhiễm độc khí gas kinh hoàng nhất trong lịch sử nhân loại xảy ra vào ngày 3-12-1984 tại Bhopal. 25 năm đã đi qua, song di chứng của vụ rò rỉ khí độc vẫn còn hết sức nặng nề.

Ký ức thảm họa

T.R. Chouhan bước trang nghiêm qua con đường dẫn đến nhà máy hóa chất thuộc Cty Union Carbide (UC), tập đoàn hóa chất của Mỹ tại khu công nghiệp Bhopal, nơi xảy ra thảm họa. Anh nói: “Tôi thường xuyên đến đây. Chúng tôi đã từng làm việc tại đây. Bây giờ, mặc dù là một nhà máy, nhưng trông nó thật điêu tàn”. Đối với Chouhan và người dân Bhopal, Union Carbide chính là hiện hữu của những đau thương, mất mát với những hình ảnh của một thế hệ mới lớn lên, ốm yếu và bệnh tật.

Vào đêm 3-12-1984, khoảng 42 tấn khí độc methyl isocyanate của nhà máy sản xuất thuốc trừ sâu thuộc UC bị rò rỉ. Vài giờ sau đó, 3.000 người đã chết vì nhiễm độc. 3 ngày sau, 5.000 người cũng chết do đám mây khí hóa học bao trùm thủ phủ bang Madhya Pradesh. Hơn 20 năm sau, hơn 15.000 người cũng thiệt mạng vì khí độc. 200.000 người bị nhiễm các căn bệnh hiểm nghèo: ung thư phổi, suy thận, ung thư gan do hậu quả của các di chứng hóa chất để lại nhưng không có đủ khả năng điều trị. Hơn 555.000 người thoát khỏi tại họa đầu tiên đó đều tổn thương, tuy nhiên con số chính xác chưa bao giờ được xác định.

Bệnh viện Sarangi là nơi duy nhất cung cấp dịch vụ y tế miễn phí cho những người sống sót. Hơn 150 bệnh nhân được điều trị mỗi ngày, trong đó có khoảng 22.000 người đăng ký chăm sóc sức khỏe lâu dài. Vào năm 1989, UC chuyển cho chính phủ Ấn Độ 470 triệu USD tiền bồi thường cho gia đình các nạn nhân thiệt mạng và những người sống sót. Các nạn nhân lên án New Delhi chậm trễ trong quá trình cấp phát kinh phí bồi thường. Tuy nhiên, các nhà hoạt động xã hội Ấn Độ cho rằng, số tiền bồi thường quá thấp.

Những nạn nhân còn sống sót, thân nhân của những người đã chết biểu tình phản đối thảm họa khí độc Bhopal. Ảnh: AFP

Nhiễm độc nặng nề

Trong nhiều năm qua, những người sống sót đã không ngừng đấu tranh tìm công lý và đòi UC làm sạch môi trường. Tuy nhiên, yêu cầu của họ không được đáp ứng. Ngay khi UC được Tập đoàn hóa chất Dow mua lại năm 2001, họ đã bác bỏ bất cứ trách nhiệm pháp lý nào về việc dọn sạch hiện trường vụ tai nạn. Trong một tuyên bố gửi CNN, phát ngôn viên Dow Scot Wheeler nói: “Sự thật thì không phải Dow đã sở hữu khí độc và gây ra vụ nhiễm độc Bhopal".

Và có một sự thật là, 25 năm sau, hàng ngàn người vẫn phải gánh chịu những ảnh hưởng đau thương do tình trạng ô nhiễm môi trường đang tiếp diễn. Những ảnh hưởng của thảm họa đe dọa nghiêm trọng sức khỏe của những người trưởng thành xuyên suốt các thế hệ. Nhiều người dân Bhopal vẫn đang uống nước nhiễm độc. Một phóng viên BBC đã lấy một mẫu nước tại Bhopal để đem về Anh thử nghiệm. Kết quả cho thấy, các hóa chất rò rỉ luồn qua đất, thấm vào các lớp đá ở bên dưới, đi vào các tầng nước ngầm khiến cho lượng carbon tetrachloride (một chất gây bệnh ung thư) cao hơn từ 900-2.400 lần so với tiêu chuẩn hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới. Và nồng độ của chất chloroform trong nước cao gấp đôi giới hạn an toàn theo tiêu chuẩn của Cơ quan Bảo vệ Môi trường của Mỹ đặt ra.   

Một phần tư thế kỷ đã đi qua kể từ khi xảy ra vụ nổ khí khủng khiếp ở nhà máy UC giết chết hàng nghìn người, song chất độc từ thảm họa tồi tệ nhất trong ngành công nghiệp thế giới vẫn còn là nỗi ám ảnh quá lớn đối với người dân Bhopal.

Trúc Linh