* Bài cuối: trở về đất mẹ bình yên

(Cadn.com.vn) - Chính những người sống lay lắt trong các trại tị nạn ở nước ngoài thấm thía hơn ai hết: chỉ có quê hương mới đem lại cho họ sự yên bình, hạnh phúc và sự no ấm. Và, điều ấy đã đưa họ trở lại quê hương trong vòng tay rộng mở của người thân, chính quyền địa phương...

Cách đây hơn 1 năm, ngày 9-6-2012, Phòng An ninh Điều tra CA tỉnh Gia Lai phối hợp với CAH Chư Sê nhận bàn giao 7 người cùng trú ở làng Pa Pết 2, xã Bờ Ngoong, H. Chư Sê vượt biên trái phép sang Thái Lan gồm: Rơ Lan Klơ, Rơ Mah Luông, Rơ Mah Bem, Kpuih Son, Rơ Lan Chiu, Rơ Lan Yel và Rơ Lan Mrễ. Để tìm hiểu những người từng vượt biên trái phép, chúng tôi tìm đến làng Pa Pết 2 để gặp Rơ Lan Klơ (1981). Klơ là người đầu tiên trong 7 đối tượng này trốn sang Thái Lan. Sau khi được trở về với bà con, gia đình, Klơ đã chăm chỉ lao động, ổn định cuộc sống với vợ và đứa con trai hơn 2 tuổi. Trong tay Klơ lúc này đã có 1ha cà-phê và hơn 100 trụ tiêu trồng xung quanh nhà cho thu nhập hằng năm hàng chục triệu đồng.

Đến bây giờ, Klơ còn nhớ như in những ngày sống chui lủi, tủi nhục bên xứ người chỉ vì nghe theo lời xúi giục của Rơ Mah Bun (trú tại H. Chư Pưh) còn ở Thái Lan. “Lúc trước mình bị kẻ xấu lợi dụng, dụ dỗ trốn sang Thái Lan xin tị nạn để được đi Mỹ. Nhưng thực tế thì mình đi qua đó không có gì cả, cơm không đủ mà ăn, họ cho mình đi quét rác, quét rác thì rất là mệt, khổ cực còn sợ nữa. Giờ này về lại làng làm ăn, sinh sống mình cám ơn Nhà nước đã cho mình được trở về buôn làng được ổn định gia đình. Mình rất mong bà con và dân làng đừng có theo bọn xấu”, Klơ nói.

Rơ Lan Mrễ trở về làm ăn khấm khá bên mảnh vườn của mình.

Cũng tại Pa Pết 2, chúng tôi gặp Rơ Lan Mrễ  khi anh đang chăm sóc vườn tiêu. Cũng như Klơ, Mrễ bị lừa trốn sang  Thái Lan rồi mất hết tiền bán tiêu, bán cà-phê. Mrễ chính là người móc nối với Rơ Mah Blế lôi kéo 7 người làng trốn sang Thái. Cũng là chiêu “hằng tháng sẽ được cấp đô-la, sống sung sướng mà không cần phải làm”, họ đã bán hết tài sản, bỏ gia đình vượt biên để đến... những phòng trọ nhỏ xíu, chật chội.

Sau khoảng 1 tuần ăn dầm nằm dề, bữa no bữa đói ở phòng trọ, họ đều phải buộc ra đường quét rác để kiếm tiền, làm quần quật từ 8 giờ sáng đến 5 giờ chiều mà tiền công không đủ trả tiền thuê trọ, mua gạo nấu cơm. Mrễ nhớ như in những ngày tủi nhục đó: “Bọn mình bị rủ rê là ai đi tới Thái Lan sẽ được đi Mỹ. Mình tìm tiền, bán tiêu được 5-6 triệu đồng cầm đi. Nhưng qua bên đó bị họ lừa hết. Đi tới đó không có làm gì, họ bắt quét rác nên bọn mình kiếm tiền rồi trốn về Việt Nam”.

Mặc dù trại tạm cư của UNHCR đã chính thức đóng cửa từ tháng 7-2011, tuy nhiên hiện nay các đối tượng FULRO lưu vong vẫn tiếp tục kích động, lôi kéo, dụ dỗ người dân thiểu số vượt biên sang Campuchia, Thái Lan với những luận điệu lừa phỉnh như: trại tị nạn Campuchia sắp được tái lập, Ksor Kơk sẽ đưa người về Campuchia lập căn cứ hoạt động, muốn được phỏng vấn để được đi nước thứ 3 thì phải tham gia vào hoạt động FULRO, Tin lành Đề Ga. Từ đầu năm 2013 đến nay, bọn phản động đã lừa phỉnh hàng chục người bỏ gia đình, ruộng nương để vượt biên trái phép.

Nói về tình trạng trên, Thiếu tá Tô Ngọc Tần, Phó trưởng Phòng An ninh Dân tộc, CA tỉnh Gia Lai phân tích: “Như chúng ta đã biết, thời gian qua có một số hộ gia đình vượt biên mang tính nhỏ lẻ. Nguyên nhân cơ bản của tình trạng này là: lợi dụng sự thiếu hiểu biết của đồng bào mình, các đối tượng FULRO lưu vong ở Mỹ, ở Campuchia tuyên truyền, lôi kéo. Hầu hết là kêu gọi thân nhân của số FULRO lưu vong đó trốn sang Campuchia, sang Thái Lan sẽ được tạo điều kiện đi các nước thứ 3, các nước mà có điều kiện kinh tế phát triển để có cuộc sống sung túc hơn. Song thực tế cũng chưa có trường hợp nào được tổ chức phỏng vấn để đi các nước thứ 3 cả. Tiếp đến, trước đây có một số đối tượng hoạt động đã từng có hoạt động trốn đi, sau khi bị cưỡng bức hồi hương về lại Việt Nam được chính quyền tạo điều kiện cho hòa nhập cộng đồng để làm ăn sinh sống nhưng với bản chất lười lao động, thậm chí một số vi phạm pháp luật... lợi dụng người đồng bào DTTS nhẹ dạ thu gom tiền để vụ lợi”.

Những người may mắn được trở về quê hương như Klơ, Mrễ giờ đây đã hiểu rõ âm mưu lừa phỉnh của phản động FULRO. Họ thấm thía rằng chỉ có lao động mới đem lại cho người ta cái ăn, cái mặc, họ đã biết nâng niu, quý trọng cuộc sống yên bình cùng với gia đình trên chính quê hương mình. Đây cũng là bài học cho những người có ý định vượt biên để kiếm tìm mảnh đất hứa, để rồi lầm đường, lạc lối.

Minh Tân – Quốc Thành