Một thời trận mạc và bình yên

Thứ tư, 07/06/2017 12:16

(Cadn.com.vn) - Ông là Đại tá Vũ Đình Nã, nguyên Hiệu phó Trường Sĩ quan Lục quân 3, nguyên Sư đoàn trưởng Sư đoàn 2, người đã đi qua 3 cuộc kháng chiến. Bà là bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hà, từng cứu sống hàng trăm thương binh, một “Đặng Thùy Trâm” ở Quảng Nam.

Bỏ nhà phố lớn về nơi thôn dã

Nói đến Trung đoàn trưởng Trung đoàn 31 Vũ Đình Nã trong chiến tranh không chỉ CBCS mà nhân dân nơi đơn vị đóng quân lúc bấy giờ đều nể phục, còn kẻ thù thì vô cùng khiếp sợ. Chàng trai Quảng Ngãi cao lớn đẹp trai khiến nhiều cô gái mê ngày nào bây giờ đi lại khó khăn, phải có người giúp. Nay ông đã có được căn nhà mới khang trang mát mẻ lúc xế chiều thay căn nhà cũ 30m2 tuềnh toàng xuống cấp hơn 20 năm. Không phải quân đội không quan tâm đến ông. Sau khi rời Đà Nẵng về Nha Trang, ông được cấp căn nhà hơn 80m2 đường Biệt Thự, trung tâm thành phố, nhưng ông không nhận với lý do cho người khác cần hơn, còn ông về một vùng quê cách 20km là xã Diên Toàn (Diên Khánh, Khánh Hòa) an dưỡng tuổi già. Khi nhà xuống cấp, Bộ Tư lệnh Quân khu đề nghị làm nhà cho ông, cử cán bộ đến xem xét vị trí để vẽ thiết kế, nhưng ông phản đối, bảo rằng, nhiều bộ đội không có nhà, ông có nơi để vào ra vậy là tốt rồi. Năm 2015, không đành lòng nhìn thủ trưởng cũ sống tạm bợ, mặc cho ông không chịu, Bộ Tư lệnh Quân khu và Sư đoàn 2 vẫn hỗ trợ 140 triệu cùng gia đình làm căn nhà mới rộng rãi hiện nay...

Đại tá Vũ Đình Nã kể rằng khi còn đầu trần, chân đất, tóc tai đỏ quạch vì phơi nắng dưới sông, ông thợ cắt tóc đã nói: “Tướng này mộc tinh, trung thực với bạn bè, gặp vận thì làm nên nghiệp lớn, nhưng cũng lắm trắc trở trên đường đời”. Quả như vậy. Ở trận Đồi Tranh Quang Thạnh tháng 2-1967, khi là tham mưu trưởng tiểu đoàn trong đội hình của Sư đoàn 2, mũi 5 người của ông chiến đấu quyết liệt trong thế địch rất mạnh. Bốn đồng chí lần lượt hy sinh. Ông ngất đi khi một viên đạn của địch xuyên thủng màng nhĩ. Sau này ông điếc một bên. Quân y cũng bó tay không hiểu sao ông lại sống sót diệu kỳ. 5 năm làm Sư đoàn trưởng Sư đoàn 2, chỉ huy đơn vị đánh Pol Pot, ông có hai lần suýt bị “Nam Tào” gọi tên khi trong chuyến xuyên rừng bị ve đốt đến mức xuất huyết, phải đưa máy bay chở từ khẩn cấp từ Campuchia về Bệnh viện 175. Rồi ông bị mìn chống tăng của Pol Pot cài lại trên đường công tác từ điểm cao về, chấn thương sọ não, mất hết trí nhớ, may mà một thời gian sau thì hồi phục. Đại tá Trương Hồng Anh, người kế nhiệm ông làm Sư đoàn trưởng sau này cũng bị như thế và đã hy sinh...

“Nhưng có những sự sống sót diệu kỳ không bằng may mắn mà phải đổi bằng tính mạng người chị gái Quảng Nam”. Ông bùi ngùi, mắt rớm lệ. 46 năm qua ông vẫn nhớ như in trận Mậu Thân khốc liệt, đi địa hình, khảo sát chiến trường, sốt rét và được gửi nhà chị Tám, một cơ sở cách mạng. Không ngờ bọn thám báo ập vào. Chị Tám giấu ông xuống một căn hầm, vần cối đá che chắn, dặn ông nằm im để chị đối phó. Ông bình yên còn chị đã hy sinh ngay trên miệng hầm, thân thể bầm tím bởi mũi lê địch.

Vợ chồng Đại tá Vũ Đình Nã.

Tình vẫn xanh theo năm tháng

Khi làm Trung đoàn trưởng Trung đoàn 31 (Sư đoàn 2) chỉ huy đơn vị đánh cao điểm Bằng Thùng (7-1972), ông phát hiện “gót chân A-sin” của địch là cứ điểm Rừng Xanh và tập trung hỏa lực, dứt điểm đúng như kế hoạch trên giao. Trận Hiệp Đức (12-1972), nhờ tài địch vận ông thuyết phục tên tiểu đoàn trưởng ngụy rút khỏi dãy núi Châu Sơn, ta giữ vững được quận lỵ Hiệp Đức mà không tốn quá nhiều xương máu. Rồi trận Nông Sơn, Trung Phước (1974), Trung đoàn 31 là chủ công... Sau này ông kể rằng, những trận đánh để đời ấy, bộ đội phải dùng “mưu”. Còn “mẹo” thì để ra oai cho vui thôi. Như chuyện mấy năm trước, khi về Diên Khánh, nghe tiếng ông, cán bộ địa phương mời uống bia xem ai hơn. Ông chấp nhận thi, nhưng với điều kiện ai đứng dậy đi ra ngoài trước thì thua. Sức chịu đựng của mấy anh trẻ làm sao bằng người lính chiến. Đó là chưa kể trước đây thi uống rượu với Tổng lãnh sự quán Pháp tại thành phố Hồ Chí Minh, sau khi ông từ chiến trường K về, họ cũng thua...

Vợ ông, bà Nguyễn Thị Thu Hà, quê gốc Điện Bàn (Quảng Nam), bác sĩ Trường Y Hà Nội, cùng khóa với liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, tự nguyện vào tuyến lửa Quảng Nam từ năm 1966, gắn bó với bệnh xá Quế Sơn suốt thời tuổi trẻ. Những ai đã từng chứng kiến bệnh xá trưởng Thu Hà gục trên bàn mổ vì quá sức, dùng cơ thể mình làm mẫu huấn luyện cho các y tá tiêm, chích; bàn tay cầm dao kéo cũng là bàn tay cầm súng chiến đấu bảo vệ thương binh mới thấy chị xứng đáng là anh hùng. Tình yêu “sét đánh” trong một lần gặp đã làm cho Trung đoàn trưởng Vũ Đình Nã lúc này tuổi đã 40, quyết không cô đơn thêm nữa.

Khó có thể tưởng tượng tình yêu lớn lao trong vóc dáng bé nhỏ của bác sĩ Thu Hà. Không chịu hưởng cuộc sống an nhàn ở miền Bắc, nơi bà có cha là một kiến trúc sư tài ba, từng tham gia xây lăng Bác Hồ, mẹ làm ở Trường Bách Khoa Hà Nội, 5 anh chị em đều thành đạt, ngay sau giải phóng, bà ẵm con trai Vũ Bình Quang còn bé xíu vào lại Nam tìm chồng. Theo ông vào Ninh Hòa, bà chấp nhận làm ở bệnh viện cấp huyện để tiện chăm sóc gia đình. Ông về hưu, bà cùng về Diên Khánh. Lúc này bà đã có 26 năm, 5 tháng công tác trong đó có 8 năm chiến trường nhưng vẫn chưa “đến tuổi” và được cho nghỉ một “cục” với 11 triệu đồng. Thế là từ năm 1992 đến nay bà sống không lương. Nhưng bà không để hoàn cảnh quật ngã, làm bí thư chi bộ ở xã 5 năm, kèm cặp nuôi hai con trưởng thành. Bà hộ tống, là bác sĩ riêng của ông tất cả các chuyến đi về chiến trường xưa hay tham gia soạn thảo lịch sử mà ông là nhân chứng quan trọng.

Không màng danh lợi, thiệt hơn, vị sư đoàn trưởng tuổi trên 80 hiện nay vẫn kiên cường chống chọi với bệnh tật với sự trợ giúp của người vợ yêu quý. Tiếng “em, anh” vẫn vang lên dịu dàng như mối tình sâu đậm của họ trong chiến tranh.

Bài và ảnh: Hồng Vân