(Cadn.com.vn) - Doanh số bán súng tại Mỹ tăng lên gần đây do những quan ngại về các quy định cứng rắn hơn sau vụ xả súng ở San Bernardino và hàng loạt các vụ bắn giết kinh hoàng khác. Và hiện giờ, nhiều nhà vận động kiểm soát súng muốn xóa bỏ một đạo luật gây tranh cãi, vốn bảo vệ các đại lý và nhà sản xuất súng.

Colby Sue Weathers được chẩn đoán bị tâm thần phân liệt hoang tưởng. Tháng 5-2012, cô cố gắng giết mình bằng khẩu súng mua từ một cửa hàng cầm đồ. Gia đình cô, sống ở Wellington, Missouri, tìm cách lấy khẩu súng, nhưng 1 tháng sau đó, họ sợ, cô lại mua súng khác.

Mẹ cô, bà Janet Delana, gọi cho cửa hàng bán súng “Odessa Gun and Pawn” để cảnh báo họ. Tuy nhiên, theo hồ sơ tòa án, ngày 27-6-2012, 2 ngày sau cuộc điện thoại của bà Delana, Colby mua một khẩu súng lục bán tự động 0,45 từ cửa hàng. Cô trở về nhà và 1 giờ sau đó, cô bắn chết cha mình, Tex. Colby được tha bổng tội giết người do bị bệnh tâm thần và đang được điều trị tại bệnh viện. Nhưng những cáo buộc đối với cửa hàng bán súng “Odessa Gun and Pawn” được một tòa án bác bỏ vào đầu năm nay. Bà Delana hiện đang nộp đơn phản đối quyết định này tại Tòa án tối cao Missouri.

Đạo Luật Vũ khí bảo vệ quyền lợi cho các đại lý và nhà sản xuất súng ở Mỹ. Ảnh: BBC

Bảo vệ ngành công nghiệp súng

“Vấn đề chính trong trường hợp này là các nhà bán súng nên quan tâm hơn đến những cảnh báo. Nếu họ được thông báo ai đó bị bệnh tâm thần, nguy hiểm và không nên sở hữu súng, họ không nên bán cho người đó”, Jon Lowy, giám đốc của dự án hành động pháp lý tại Trung tâm ngăn chặn bạo lực súng Brady, một nhóm vận động ủng hộ bà Delana, cho biết.

Tuy nhiên, các nhà bán súng được bảo vệ theo Quy định Thương mại hợp pháp năm 2005 trong Đạo Luật Vũ khí. “Đạo luật này bảo vệ ngành công nghiệp súng mà không ngành công nghiệp nào khác tại Mỹ có được ưu thế này. Đã có những trường hợp các đại lý súng làm những việc bất cẩn song họ được bảo vệ”, ông Lowy nói. Chỉ có hai vụ việc được đưa ra tòa và chỉ có một vụ thành công. Tháng 10-2015, Badger Guns bị tòa án Wisconsin yêu cầu bồi thường gần 6 triệu USD cho 2 nhân viên cảnh sát đã bị bắn bằng vũ khí được mua bất hợp pháp từ nhà bán lẻ này.

Áp lực chính trị

Ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ Hilary Clinton cam kết sẽ xóa bỏ đạo luật này trong chiến dịch tranh cử. Bà không đơn độc, bởi nhiều nghị sĩ cũng đưa vấn đề sử dụng súng an toàn trở thành một phần trung tâm của chiến dịch tranh cử.

Trong sự trỗi dậy của vụ xả súng tại trường cao đẳng cộng đồng ở Oregon khiến 9 người chết hồi tháng 10, Tổng thống Barack Obama kêu gọi người Mỹ chỉ bỏ phiếu cho các nghị sĩ ủng hộ kiểm soát súng. Lần đầu tiên kể từ năm 2012, khi 20 trẻ em thiệt mạng trong vụ xả súng tại một trường học ở Newtown, Connecticut, vấn đề này quay trở lại chương trình nghị sự chính trị. Các ứng cử viên ủng hộ việc kiểm soát súng cũng nhận được hàng triệu USD từ Everytown for Gun Safety, một nhóm vận động do tỷ phú và cựu Thị trưởng New York Michael Bloomberg thành lập hồi năm ngoái.

Đây là thử thách thực sự đầu tiên của Hiệp hội súng quốc gia, vốn đang dành hàng triệu đô la ủng hộ quyền được mang vũ khí của người Mỹ.

Tuy nhiên, nhiều người kinh doanh súng đang hoài nghi, liệu xóa bỏ Quy định Thương mại hợp pháp năm 2005 trong Đạo Luật Vũ khí hoặc áp đặt các điều kiện bổ sung có ngăn chặn súng rơi vào tay kẻ xấu. David Zeller, chủ cửa hàng Zeller’s Sporting Goods ở Pennsylvania cho rằng, đạo luật này không cung cấp cho những người như ông  “khả năng miễn dịch”. Các đại lý vẫn có thể bị truy tố nếu họ cố ý bán súng cho người mua trên danh nghĩa của ai đó song lại giao khẩu súng đó cho người không được phép sở hữu.

An Bình

(Theo BBC)