Các tiểu thương địa phương cho biết giá lương thực đã giảm từ 70 đến 80%, trong khi các mặt hàng thiết yếu như bột mì và đồ hộp đã được bổ sung. Nhiều người dân từng di tản về miền Nam Gaza nay bắt đầu trở về nhà, khi hàng hóa và viện trợ nhân đạo được lưu thông trở lại. Theo các tổ chức cứu trợ, lệnh ngừng bắn giúp nối lại hoạt động thương mại và phân phối hàng viện trợ, mang lại sự cứu trợ tạm thời cho người dân sau thời gian dài khan hiếm và giá cả leo thang.

Lệnh ngừng bắn hiện đã bước sang ngày thứ năm, trong bối cảnh tiến trình trao đổi con tin và tù nhân giữa Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas diễn ra suôn sẻ - được xem là bước đầu của kế hoạch hòa bình do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất. Theo thỏa thuận, sau khi hoàn tất rút quân, Israel vẫn sẽ kiểm soát khoảng 53% lãnh thổ Dải Gaza, chủ yếu tại các khu vực ngoài đô thị như vùng đệm biên giới, hành lang Philadelphi giáp Ai Cập, khu vực Beit Hanoun và Beit Lahiya ở phía Bắc, cùng một phần các khu vực Rafah và Khan Younis ở phía Nam.

Ông Trump tuyên bố giai đoạn hai của thỏa thuận

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố “gánh nặng lớn đã được trút bỏ” sau đợt trao trả con tin đầu tuần qua, song khẳng định vẫn còn nhiều việc phải làm. Trong bài đăng trên mạng xã hội ngày 14-10, Tổng thống Trump khẳng định “Công việc chưa kết thúc” sau khi Hamas không tuân thủ thời hạn 72 giờ đồng hồ để trao trả toàn bộ con tin – cả sống lẫn đã thiệt mạng – từ Gaza. Ông Trump tuyên bố: “Giai đoạn hai bắt đầu ngay bây giờ!!!”.

Một nhà ngoại giao Israel cho biết hồi tuần trước rằng trong khi giai đoạn một của thỏa thuận tập trung vào việc trao trả toàn bộ con tin, thì giai đoạn hai nhìn chung nhằm mục tiêu phi quân sự hóa Dải Gaza và thiết lập sơ bộ một chính quyền Palestine tạm thời. Kế hoạch hòa bình của ông Trump đối với Gaza gồm 20 điểm rõ ràng, nhưng không có ranh giới cụ thể giữa các "giai đoạn". Hiện vẫn chưa rõ chính xác "giai đoạn hai" mà ông đề cập bao gồm những gì.

Theo thỏa thuận đạt được giữa các nhóm đàm phán của Hamas và Israel, Hamas có thời hạn 72 giờ để trao trả toàn bộ con tin – cả còn sống lẫn đã thiệt mạng. Tuy nhiên, hạn chót này đã trôi qua vào ngày 13-10 mà vẫn còn 24 thi thể con tin Hamas chưa trao trả. Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) cho biết việc bàn giao thi thể các con tin và tù nhân thiệt mạng trong chiến sự giữa Israel và Hamas là một “thách thức lớn”, do điều kiện phức tạp trong việc tìm kiếm thi thể giữa đống đổ nát tại Gaza.

Phát ngôn viên ICRC Christian Cardon nhấn mạnh rằng đó là một thách thức to lớn, đồng thời nói thêm rằng quá trình này có thể mất vài ngày đến vài tuần, thậm chí có khả năng một số thi thể sẽ không bao giờ được tìm thấy. Hiện các đội chuyên trách của Ai Cập đã vào bên trong Dải Gaza để tham gia vào nỗ lực xác định vị trí thi thể các con tin, được cho là có thể đã bị thất lạc trong suốt 2 năm chiến sự do Hamas nắm quyền kiểm soát khu vực.

Trước mắt, Israel thông báo sẽ không mở lại cửa khẩu Rafah vào ngày 15-10 như quy định trong thỏa thuận ngừng bắn, để trừng phạt Hamas vì không thực hiện cam kết trao trả toàn bộ thi thể các con tin thiệt mạng đang bị giữ tại Gaza. Các nguồn tin cũng cho biết, Israel cũng sẽ hạn chế dòng viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza như một phần trong biện pháp trừng phạt đối với tổ chức vũ trang này.

AN BÌNH