(Cadn.com.vn) - Đến nay toàn thành phố có 112 hợp tác xã (HTX), trong đó có 16 HTX được thành lập mới từ sau ngày 1-7-2013, như vậy còn 96 HTX thuộc diện phải tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012. Con số này là khá nhiều trong lộ trình hoàn thành việc tổ chức lại HTX được thành phố ấn định đến hết quý II-2016.

Theo lãnh đạo Liên Minh HTX thành phố, sẽ cố gắng phối hợp với UBND các quận, huyện tiến hành rà soát lại, những HTX nào đủ điều kiện để tổ chức lại thì sẽ hỗ trợ cho các HTX đó tổ chức lại hoạt động theo luật, những HTX không đủ điều kiện, ngưng hoạt động, bỏ kinh doanh thì đề xuất bắt buộc giải thể, giải thể tự nguyện hoặc chuyển sang hình thức tổ chức kinh tế khác phù hợp hơn. Trên thực tế, tại thời điểm này TP Đà Nẵng có hai loại hình HTX “kiểu cũ” (hoạt động theo Luật HTX 2003) và  “kiểu mới”(hoạt động theo Luật HTX 2012) song hành.

Hoạt động sản xuất tại thành viên HTX giấy Đồng Tâm.

Lý giải về sự chưa đồng bộ trong việc tổ chức lại hoạt động của các HTX theo Luật HTX 2012, Phó Chủ tịch Liên Minh HTX thành phố Tôn Thất Uyên cho rằng, Luật HTX có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2013 nhưng đến ngày 21-11-2013 Chính phủ mới ban hành Nghị định 193/2013 quy định chi tiết một số điều Luật HTX và đến ngày 26-5-2014 Bộ KHĐT mới có Thông tư 03/2014 Hướng dẫn về đăng ký HTX và chế độ báo cáo tình hình hoạt động HTX. Ngày 15-12-2014, Chính phủ ban hành Quyết định 2261/QĐ-TTg “phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020”. Tuy nhiên, nguồn kinh phí hỗ trợ tổ chức lại hoạt động của các HTX theo Nghị định 193/2013/NĐ-CP chưa được bố trí. Bộ Tài chính chưa có hướng dẫn cụ thể về mức và cơ chế hỗ trợ cho việc tổ chức lại hoạt động của các HTX theo nội dung hỗ trợ tổ chức lại HTX tại Quyết định 2261/QĐ-TTg.

Theo như nhiều ý kiến của HTX thì thói quen luật chờ nghị định, thông tư đã ăn sâu vào suy nghĩ của bộ, ngành. Do đó, các bộ, ngành cứ “nhởn nhơ” kéo dài vì biết rằng không có thông tư hướng dẫn thì đố thực thi được luật. Việc chậm trễ không những lãng phí thời gian mà còn tạo ra sự lúng túng trong công tác tổ chức lại hoạt động HTX, nhất là khâu rà soát tư cách thành viên, xây dựng điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh, dịch vụ, hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, bộ máy quản lý Nhà nước về HTX chưa được hình thành theo Luật HTX, nhiều cán bộ quản lý HTX trên địa bàn các quận, huyện chưa cập nhật kịp thời những thông tin về sự thay đổi Luật HTX và các văn bản hướng dẫn đã gây khó khăn cho các HTX trong việc đăng ký mới cũng như tổ chức lại hoạt động của HTX theo Luật HTX 2012.

Được kỳ vọng mang lại “luồng gió mới” cho khu vực kinh tế tập thể, nét mới trong Luật HTX 2012 so với Luật 2003 là quan hệ kinh tế giữa HTX và các thành viên chặt chẽ hơn, tối đa hóa lợi ích cho các thành viên, phản ánh đúng bản chất của một tổ chức HTX là phục vụ, hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất kinh doanh. Trước đây nguồn vốn tài sản HTX là của tập thể, nhưng bây giờ là do thành viên tự bàn bạc, đóng góp nên họ có ý thức hơn trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX. Song, Luật HTX 2012 quan tâm ưu đãi nhiều hơn về thuê đất, tín dụng và đầu tư nguồn lực để quản lý, điều hành HTX cho các HTX thành lập nhằm mục đích phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp, trồng rừng, nghề cá, nuôi trồng thủy sản còn các HTX công nghiệp, dịch vụ và thương mại lại không nằm trong danh mục quan tâm ưu đãi. Trong khi đó thực tiễn Đà Nẵng cho thấy, doanh thu năm 2014 của các HTX Công nghiệp-xây dựng, Thương mại-dịch vụ gấp hơn 10 lần doanh thu HTX nông nghiệp (296,24/28,4 tỷ đồng), riêng về đóng góp ngân sách, các HTX Công nghiệp-thương mại-dịch vụ đã đóng góp gần bằng 1/2 tổng doanh thu năm của HTX nông nghiệp (10,79 tỷ). Ông Lê Bảy, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Giấy Đồng Tâm cho rằng, Luật 2012 chỉ thấy thay đổi chức danh Chủ nhiệm HTX thành Chủ tịch HĐQT là mới còn lại các chính sách khác vẫn không thay đổi, chẳng hạn HTX cần vay vốn để đầu tư sản xuất kinh doanh phải có tài sản thế chấp kể cả vay tại Quỹ Hỗ trợ & Phát triển HTX.

Thêm vào đó, Luật HTX 2012 quy định chỉ khu vực HTX là có pháp nhân, còn Tổ hợp tác (THT) sẽ hoạt động thế nào khi họ không có tư cách pháp nhân(?). Hiện tại ở Đà Nẵng có đến 194 THT. Nhiều năm qua, THT đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế tập thể thành phố trong  giải quyết việc làm, tạo thêm thu nhập cho người lao động, xóa đói giảm nghèo..., vì thế Luật HTX sửa đổi 2012 đã ảnh hưởng rất nhiều đến vai trò THT trong biểu đồ phát triển kinh tế tập thể của thành phố.

Ph.Điền