Phát biểu tại Diễn đàn Đầu tư Saudi Arabia - Mỹ ở thủ đô Riyadh ngày 13-5, Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman cho biết quốc gia Vùng Vịnh này đã ký các thỏa thuận trị giá hơn 300 tỷ USD với Mỹ và cam kết đầu tư 600 tỷ USD vào nền kinh tế lớn nhất thế giới thông qua một loạt thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, quốc phòng, công nghệ, cơ sở hạ tầng và khoáng sản thiết yếu.

Thái tử Saudi Arabia cho biết các thỏa thuận trên đã được ký nhân chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump tới Riyadh, chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài chính thức đầu tiên tới Trung Đông trong nhiệm kỳ hai của ông Trump. Trong phát biểu tại diễn đàn có sự tham dự của Tổng thống Trump, Thái tử Mohammed nói rằng Saudi Arabia đang tìm kiếm các cơ hội đầu tư trị giá 600 tỷ USD tại Mỹ, đồng thời bày tỏ hy vọng con số này sẽ tăng lên 1.000 tỷ USD.

Ông Mohammed nói thêm: "Chúng tôi sẽ làm việc trong giai đoạn tiếp theo để hoàn thành thêm các thỏa thuận có tổng giá trị tới 1.000 tỷ USD". Ông khẳng định Mỹ là một trong những đối tác lớn nhất trong chương trình cải cách "Tầm nhìn 2030" của Saudi Arabia, đồng thời nêu rõ các khoản đầu tư chung là một trong những trụ cột quan trọng nhất của mối quan hệ kinh tế giữa hai nước. Theo Thái tử Saudi Arabia, Mỹ là điểm đến chủ chốt của Quỹ Đầu tư Công (Saudi Arabia), chiếm khoảng 40% tổng đầu tư toàn cầu của quỹ này. Nhà lãnh đạo Saudi Arabia nhấn mạnh hợp tác với Washington không chỉ giới hạn ở hợp tác kinh tế, mà còn mở rộng sang "thiết lập hòa bình trong khu vực và trên thế giới".

Về phần mình, phát biểu tại Diễn đàn Đầu tư Saudi Arabia-Mỹ, Tổng thống Trump đánh giá cao "bước chuyển mình" đang diễn ra ở Saudi Arabia dưới sự lãnh đạo của Quốc vương Salman và Thái tử Mohammed. Ông Trump nhấn mạnh vai trò quan trọng của Saudi Arabia trong việc thúc đẩy sự phát triển khu vực, đồng thời ca ngợi Saudi Arabia như một trung tâm kinh doanh toàn cầu. Ông cũng lưu ý doanh thu từ các lĩnh vực phi dầu mỏ của Saudi Arabia hiện đã vượt doanh thu dầu mỏ.

Trước đó cùng ngày, Thái tử Mohammed và Tổng thống Trump đã ký Hiệp định quan hệ đối tác kinh tế chiến lược giữa Mỹ và Saudi Arabia. Hiệp định bao gồm các biên bản ghi nhớ (MoU) và thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, khai khoáng và quốc phòng, trong đó có gói thỏa thuận hợp tác quốc phòng trị giá gần 142 tỷ USD tập trung vào việc hiện đại hóa năng lực của các lực lượng vũ trang Saudi Arabia.

Gói thỏa thuận quốc phòng được đánh giá là thỏa thuận mua bán quốc phòng lớn nhất trong lịch sử, bao trùm 5 hạng mục chính là phát triển lực lượng không quân và năng lực vũ trụ; phòng không và phòng thủ tên lửa; an ninh hàng hải và bờ biển; an ninh biên giới và hiện đại hóa các lực lượng mặt đất cũng như nâng cấp hệ thống thông tin và truyền thông. Các thỏa thuận khác bao gồm thỏa thuận giữa Cơ quan Không gian Saudi Arabia và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), một MoU về hợp tác trong lĩnh vực tài nguyên khoáng sản cũng như các thỏa thuận hợp tác về tư pháp và các bệnh truyền nhiễm.

Theo một trong các thỏa thuận quan trọng, công ty DataVolt của Saudi Arabia sẽ đầu tư 20 tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) và hạ tầng năng lượng tại Mỹ. Các tập đoàn gồm Google, DataVolt, Oracle, Salesforce, AMD và Uber cũng sẽ đầu tư 80 tỷ USD vào ngành công nghệ của hai nước. Tập đoàn GE Vernova sẽ cung cấp cho Saudi Arabia các tua-bin khí và giải pháp năng lượng theo một thỏa thuận trị giá 14,2 tỷ USD, trong khi tập đoàn Boeing ký hợp đồng cung cấp 30 máy bay chở khách 737-8 trị giá 4,8 tỷ USD với hãng AviLease của Saudi Arabia.

Trong cuộc hội đàm trước đó trong ngày 13-5, Thái tử Mohammed và Tổng thống Trump đã thảo luận về quan hệ hợp tác song phương cũng như một loạt vấn đề khu vực, đặc biệt là các cuộc khủng hoảng ở Dải Gaza và Yemen. Hai nhà lãnh đạo khẳng định sẽ tăng cường hợp tác giữa hai nước trong một loạt lĩnh vực chủ chốt như quốc phòng, an ninh, kinh tế, thương mại, đầu tư, y tế, năng lượng và khoa học.

AN BÌNH

Ông Trump gặp lãnh đạo Syria Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 14-5 gặp lãnh đạo lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa tại Saudi Arabia trước khi công du Qatar, một ngày sau khi Washington đồng ý dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Damascus. Cuộc gặp giữa Tổng thống lâm thời Syria al-Sharaa và Tổng thống Trump diễn ra trong khoảng 30 phút, trước thềm Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) tại Riyadh. Ông al-Sharaa trước đây bị Mỹ xem là một "phần tử khủng bố" có liên hệ với nhóm al-Qaeda. Do đó, đây không chỉ là cuộc gặp đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo của Mỹ và Syria trong 25 năm qua, mà còn đánh dấu một sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại của Washington, theo CNN. Trước đó, Tổng thống Trump tuyên bố sẽ ra lệnh dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Syria "để trao cho họ cơ hội phát triển". Ông cho biết: "Đã đến lúc họ (Syria) tỏa sáng. Chúng tôi sẽ dỡ bỏ tất cả lệnh trừng phạt. Chúc Syria may mắn, hãy cho chúng tôi thấy điều gì đó rất đặc biệt". Ông Trump nhấn mạnh, đây là bước đi nhằm khôi phục quan hệ bình thường với Syria.