Armenia đang lâm vào cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng trong thời gian qua, sau 2 tuần diễn ra các cuộc biểu tình đường phố chống chính phủ buộc Thủ tướng Serzh Sarksyan phải từ chức hôm 23-4. Việc ông Karen Karapetyan - phó Thủ tướng thứ nhất - lên thay thế làm quyền Thủ tướng Armenia, cũng không thể làm êm dịu làn sóng biểu tình.
Hôm 30-4, hàng ngàn người Armenia tuần hành qua thủ đô, yêu cầu bầu chọn ông Pashinyan làm thủ tướng. Ngày 1-5, ít nhất 20.000 người ủng hộ thủ lĩnh đối lập Nikol Pashinyan tuần hành tại trung tâm thủ đô trong bối cảnh ông Pashinyan cảnh báo các nghị sĩ quốc hội về “cơn sóng thần chính trị” nếu họ không bầu ông làm thủ tướng.
Tại sao biểu tình bùng phát? Mọi vấn đề bắt đầu vào năm 2008 khi ông Serzh Sargsyan lên nắm quyền với tư cách tổng thống sau khi xảy ra các cuộc biểu tình đẫm máu khiến ít nhất 10 người thiệt mạng. 10 năm sau. Vào cuối nhiệm kỳ tổng thống thứ hai khi ông Serzh Sargsyan sắp trở thành thủ tướng - hiến pháp được thay đổi thông qua bởi một cuộc trưng cầu dân ý năm 2015. Khi đó, người Armenia đã bỏ phiếu để chuyển đất nước từ chế độ tổng thống sang hệ thống nghị viện, tước quyền lực của tổng thống và tập trung quyền lực vào thủ tướng.
Đó là một tính toán sai lầm, bởi vì nhiều người dân Armenia cho rằng, ông Sargsyan lúc đó đơn giản chỉ muốn chuyển chức vụ sau khi vai trò tổng thống của ông kết thúc. Việc ông Serzh Sarksyan tiếp tục được Quốc hội bầu chọn làm Thủ tướng trong phiên họp hôm 17-4 thổi bùng ngọn lửa âm ỉ này.
Trong động thái nhượng bộ đáng chú ý, đảng Cộng hòa cầm quyền tuyên bố sẽ không đề cử bất kỳ ứng viên thủ tướng nào, để tránh làm gia tăng căng thẳng. Người phát ngôn của đảng Cộng hòa Eduard Sharmazanov cho biết, đảng này sẽ không đề cử ứng viên nào để trở thành Thủ tướng, nhưng sẽ bỏ phiếu sau khi cân nhắc về các ứng viên khác. Bằng việc không đề cử ứng viên, đảng cầm quyền rõ ràng muốn tránh đối đầu chính trị và gia tăng các mối đe dọa an ninh.
Động thái này cũng mở đường lớn cho lãnh đạo phe biểu tình Nikol Pashinyan, nhân vật tự mô tả là người được nhân dân Armenia lựa chọn. Ông Pashinyan từng nhấn mạnh, chỉ có một kịch bản có thể chấp nhận được đối với ông và những người ủng hộ, đó là quốc hội lựa chọn ông làm thủ tướng.
Quốc hội Armenia dự kiến sẽ sớm lựa chọn một tân thủ tướng, trong một thời điểm được xem là “đầu nguồn” cho đất nước. Ông Pashinyan hiện là ứng cử viên duy nhất. Hiện tất cả 47 thành viên đảng đối lập ở quốc hội đã cam kết bỏ phiếu cho ông Pashinyan, nhưng ông sẽ cần phiếu bầu từ một số đại biểu đảng Cộng hòa cầm quyền để giành thế đa số cần thiết tại “ngôi nhà quyền lực” gồm 105 ghế này.
THANH VĂN
