(Cadn.com.vn) - Iran đang dần có thêm những động thái tuân thủ các điều khoản thỏa thuận hạt nhân tạm thời với Nhóm P5+1, tạo cơ hội tiến đến thỏa thuận toàn diện.

Iran đang đẩy mạnh những gì họ miêu tả là “đề nghị thỏa hiệp mới” trong các cuộc đàm phán hạt nhân, trong bối cảnh Tehran và P5+1 (Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) đang tìm cách đàm phán về giải pháp cuối cùng cho cuộc tranh cãi hạt nhân kéo dài nhiều năm qua.

Tiến bộ của Iran

Reuters ngày 21-10 dẫn nguồn tin từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết, trong các cuộc đàm phán với 6 cường quốc, Iran tuyên bố, họ không còn yêu cầu phải dỡ bỏ hoàn toàn các lệnh trừng phạt kinh tế đổi lấy kiềm chế chương trình hạt nhân. Tehran cũng khẳng định sẽ chấp nhận những dỡ bỏ hạn chế bước đầu.

IAEA, vốn được giao nhiệm vụ đánh giá xem Iran có thực hiện nghĩa vụ theo thỏa thuận tạm thời hay không, cho biết, Tehran làm loãng hơn 4.100kg uranium được làm giàu đến độ tinh khiết 2% xuống mức uranium tự nhiên. Đây là một trong những biện pháp bổ sung mà quốc gia Hồi giáo đồng ý thực hiện khi thỏa thuận tạm thời 6 tháng được gia hạn đến 24-11. 

Những động thái này của Iran đều nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei. “Đối với các bên liên quan, đây có thể chỉ là vấn đề chính trị, nhưng đối với Iran, những biện pháp trừng phạt đang khiến nền kinh tế gặp nhiều khó khăn”, một quan chức cấp cao Iran cho biết.

Các biện pháp trừng phạt hiện nay đang nhắm vào dầu mỏ - ngành kinh tế chủ lực của Iran - và cả hạn chế đối với ngân hàng trung ương nước này. Hậu quả quá rõ ràng. Doanh thu dầu mỏ Iran giảm mạnh, lạm phát tăng cao và tình trạng thất nghiệp gia tăng. Tất nhiên, Iran đang muốn trở lại thời điểm trước khi các biện pháp trừng phạt được áp đặt.

Đây là cơ hội tốt để Iran và P5+1 đi đến một thỏa thuận hạt nhân chính thức. Ảnh: FOX News

Thỏa hiệp hay không thỏa hiệp?

Tất cả đang trông đợi vào nhóm P5+1, bên được cho là đang nắm quyền “sinh sát” đối với những hy vọng đạt được thỏa thuận trước thời hạn chót 24-11 để thay thế thỏa thuận tạm thời - vốn được đưa ra nhằm kéo dài thời gian cho đàm phán hiện tại và giúp xua tan những lo ngại về cuộc chiến tranh Trung Đông mới.

Tuy nhiên, thách thức đặt ra khi các nhà đàm phán phương Tây tuyên bố sẽ không có khả năng nhượng bộ hay thỏa hiệp thêm nữa, nhấn mạnh khoảng cách vẫn còn quá lớn giữa hai bên khi họ chuẩn bị bước vào “thời điểm mù” của thời hạn chót 24-11. Các quan chức phương Tây bác bỏ đề nghị được đánh giá là “không có gì mới” của Iran đồng thời nói rằng, quốc gia Hồi giáo vẫn luôn biết rằng, các biện pháp trừng phạt chỉ có thể dần dần được dỡ bỏ một khi họ chứng minh tuân thủ các điều kiện thỏa thuận.

Giới chức P5+1 còn cho biết, trong các cuộc đàm phán tại Vienna, Áo, họ cũng đưa ra những thỏa hiệp về hàng loạt yêu cầu mà lãnh đạo quốc gia Hồi giáo Iran đưa ra nhằm hạn chế chương trình hạt nhân. Nhưng, chính Tehran đã bác bỏ không thương tiếc. “Điểm mấu chốt ở đây là họ không sẵn sàng hạn chế chương trình làm giàu uranium đến mức độ chúng tôi thấy có thể chấp nhận được”, một nhà ngoại giao Châu Âu cho biết.

Có thể các bên sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc mở rộng thời hạn chót 24-11. Bởi nếu không, các cuộc đàm phán sẽ sụp đổ, gây hại cho toàn bộ Trung Đông.

Khả Anh