(Cadn.com.vn) - Một số lượng chất độc hóa học đầu tiên đã được vận chuyển ra khỏi Syria theo như thỏa thuận tiêu hủy kho vũ khí hóa học (VKHH) của nước này.

Công đoạn chuyển vật liệu VKHH ra khỏi Syria được bắt đầu hôm 7-1 trong giai đoạn được coi là tối quan trọng cho chương trình giải trừ quân bị vốn rất được quốc tế ủng hộ.

VKHH Syria được chuyển lên tàu Đan Mạch. Ảnh: Touchvision

VKHH ra biển

Reuters dẫn nguồn tin từ Tổ chức cấm VKHH (OPCW) cho biết, “vật liệu hóa chất ưu tiên” đã được vận chuyển đến cảng Latakia và lên một tàu Đan Mạch đến vùng biển quốc tế.

Phái bộ chung giám sát việc giải giáp VKHH tuyên bố: “Lượng chất VKHH đầu tiên được chuyển khỏi hai khu vực tới cảng Latakia để xác minh và sau đó đưa lên tàu thương mại Đan Mạch trong ngày hôm nay. Việc này khởi đầu quá trình chuyển chất hóa học từ Syria tới các địa điểm bên ngoài lãnh thổ nước này để tiêu hủy”.

Syria đồng ý từ bỏ VKHH theo một thỏa thuận do Nga đề xuất và nhận được sự thống nhất của Mỹ ngay sau khi xảy ra cuộc tấn công khí sarin gây tranh cãi hôm 21-8-2013. Tuy nhiên, nội chiến đẫm máu, thời tiết xấu, các vấn đề quan liêu và kỹ thuật đang khiến thời hạn chót ngày 31-12-2014 đề ra cho việc loại bỏ các chất độc chết người này bị bỏ qua. OPCW hiện không tiết lộ có bao nhiêu phần trăm kho VKHH của Syria - với tổng cộng 1.300 tấn - đã được gỡ bỏ, nhưng cho biết, có 9 container vật liệu hóa chất nguy hiểm nhất đang ở trên các tàu chở hàng của Đan Mạch.

“Các tàu này được tàu hải quân Đan Mạch, Na Uy và cả Syria, hộ tống. Tàu sẽ vẫn ở trên biển chờ số hóa chất ưu tiên bổ sung tại cảng”, OPCW cho biết. Vấn đề an ninh hàng hải do tàu Trung Quốc, Đan Mạch, Na Uy và Nga đảm bảo. Một điều kiện thuận lợi nữa là lực lượng chính phủ Syria hiện giành quyền kiểm soát các tuyến đường cao tốc nối từ Damascus đến bờ biển, vốn rất cần thiết để vận chuyển các chất VKHH. Tuy vậy, các nhà hoạt động cảnh báo, các đoàn xe chở VKHH cũng có nguy cơ bị phe nổi dậy phục kích.

Mỹ cũng hoan nghênh động thái này song cho rằng còn nhiều việc cần phải làm hơn nữa.

“Nội chiến” trong phe nổi dậy

Trên chiến trường, phe nổi dậy bắt đầu bắn giết lẫn nhau, đánh dấu lần đấu đá nội bộ kinh hoàng và đẫm máu nhất kể từ thời điểm bắt đầu cuộc nổi dậy chống Tổng thống Bashar al-Assad hồi tháng 3-2011.

Ngày 7-1, LHQ và các đối tác nhân đạo kêu gọi quyên góp 1 tỷ USD để cứu hàng triệu trẻ em Syria đang có nguy cơ trở thành “một thế hệ mất mát” do ảnh hưởng từ cuộc nội chiến kéo dài tại quốc gia Trung Đông này. Ước tính, nội chiến ở Syria đã khiến hơn 100.000 trẻ thiệt mạng, 8 triệu trẻ em khác bị mất nhà cửa, 2 triệu trẻ phải đi tị nạn.

Trong ngày 8-1, các chiến binh thuộc một số lữ đoàn của quân nổi dậy Syria đã chiếm được trụ sở của nhóm Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) tại thành phố Aleppo. Thủ lĩnh Mặt trận Al-Nusra mạnh mẽ, Abu Mohammed Al-Golani kêu gọi ngừng bắn giữa các phe phái đối địch ở Syria sau 5 ngày giao tranh đẫm máu. Thủ lĩnh này cũng đổ lỗi cho ISIL - một nhóm có liên hệ với Al-Qaeda đã gây ra các cuộc đụng độ. Theo thống kê của Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR), ít nhất 274 người thiệt mạng sau nhiều ngày giao tranh trong phe nổi dậy, trong đó có 46 dân thường.

Diễn biến này cho thấy, cuộc nội chiến Syria đang có những ngã rẽ mới, song đều đi đến con đường chung là gây tổn thất cho thường dân vô tội. Trước tình hình này, nhóm “Những người bạn Syria” vốn ủng hộ phe nổi dậy tuyên bố sẽ họp vào ngày 12-1 tới tại Paris (Pháp) trước thềm Hội nghị hòa bình quốc tế về quốc gia Trung Đông này (Hội nghị Genève II) vào ngày 22-1 để đưa ra quyết định có tham dự Genève II hay không.

Đây là quyết định mang tính sống còn, quyết định vận mệnh Syria trong tương lai.

Khả Anh