(Cadn.com.vn) - Cộng đồng khoa học thế giới vừa cảnh tỉnh mối hiểm họa của loại vũ khí mới, sinh vật biến đổi gen gây lan truyền bệnh. Nếu công nghệ chuyển gen rơi vào tay bọn khủng bố, nguy cơ hủy diệt sẽ vượt qua sức tưởng tượng của con người.

Nguy cơ diệt chủng từ sinh vật chuyển gen

Tạp chí Science của Mỹ số ra đầu tháng 8 phát đi lời thỉnh cầu của 27 nhà di truyền học hàng đầu thế giới, kêu gọi cộng đồng khoa học hãy làm hết sức mình để chặn đứng hiểm họa công nghệ chuyển gen, mối nguy hiểm không khác gì “phản ứng chuỗi hạt nhân”, tạo ra các sinh vật biến đổi gen (GM) gây dịch bệnh và tàn phá môi trường.

Công nghệ chuyển gen được dùng để tạo đột biến mang tính “thống trị” khi hai côn trùng có hại giao phối. Chẳng hạn như khi muỗi chuyển gen sẽ khiến hậu duệ của nó mất khả năng sinh sản và dẫn đến vô hại. Nhưng người ta lo sợ công nghệ này có thể bị lợi dụng để lan truyền bệnh nan y, làm vô hiệu hóa cuộc chiến chống bệnh tật của con người như cuộc chiến chống sốt xuất huyết, sốt vàng hay sốt rét.

Các nhà khoa học cảnh báo, kỹ thuật mới này sẽ phát tán siêu gen ở côn trùng, tạo ra loại vũ khí khủng bố, gây bệnh và thảm họa cho môi trường. Ông David Gurwitz, chuyên gia di truyền ở Đại học Tel Aviv (Israel) nhấn mạnh: “Công nghệ chuyển gen có thể làm cho muỗi mất khả năng lây lan ký sinh trùng sốt rét, nhưng thay vì khả năng nói trên, muỗi GM lại phát tán bệnh tật, truyền độc tố khuẩn chết người vào cho con người”.

Tiến sĩ Kevin Esvelt đến từ Đại học Harvard cho rằng, cộng đồng thế giới cần cởi mở, minh bạch hơn trong việc sử dụng công nghệ chuyển gen và kiên định trong việc giám sát, chống lại việc sử dụng công nghệ chuyển gen cho mục tiêu sản xuất vũ khí sinh học. Các thí nghiệm trên ruồi giấm cho thấy, chỉ trong một vài thế hệ, các gen chuyển có thể lây nhiễm sang rất nhiều loài côn trùng bay khác trong quần thể sinh sản và gây mối nguy hiểm lớn cho môi trường lẫn con người.

Điều mà các nhà khoa học quan tâm chính là cuộc cạnh trạnh để sinh tồn sẽ diễn ra giữa côn trùng chuyển gen và côn trùng tự nhiên cũng như việc môi trường sinh thái có thể bị phá vỡ nếu như những thí nghiệm và ứng dụng công nghệ này vượt ra khỏi tầm kiểm soát.

Muỗi chuyển gen có khả năng tiêu diệt đồng loại bằng gen vô sinh.

Thủ thuật chuyển gen

 Chuyển gen là thủ thuật “kích thích thừa kế thiên vị các gen đặc trưng để làm thay đổi toàn bộ quần thể”. Đây là biện pháp được đề xuất để thay đổi quần thể hoang dã có hại như muỗi để hạn chế lan truyền bệnh.

Một trong những động lực thúc đẩy công nghệ chuyển gen phát triển là sự ra đời của công cụ có tên CRISPR/Cas9 hồi năm 2013, dùng để biên tập gen, cho phép mã gen trong DNA có thể được chỉnh sửa dễ dàng và truyền sang toàn bộ quần thể cho thế hệ tiếp theo nhanh hơn. Để hạn chế rủi ro do tạo ra các sinh vật GM gây lan truyền dịch bệnh, các nhà khoa học khuyến cáo thực hiện tốt các giải pháp như trước khi đưa sinh vật GM vào môi trường, cần đánh giá hiệu quả của các kỹ thuật chuyển gen đã ứng dụng tạo ra các sản phẩm này.

Kim Hùng

(Theo WP/DM)