(Cadn.com.vn) - Ukraine dội thêm gáo nước lạnh vào mối quan hệ với Nga khi đẩy mình tiến gần hơn với Liên minh Châu Âu (EU).

Bất chấp cảnh báo của Nga, Quốc hội Ukraine ngày 16-9 phê chuẩn thỏa thuận liên kết then chốt với EU, theo đó đưa nước này hướng đến phương Tây và rời xa Điện Kremlin.

Thỏa thuận, vốn được đồng bộ hóa với quyết định phê chuẩn của Nghị viện Châu Âu bằng sự ủng hộ của 355 đại biểu, một tỷ lệ áp đảo. Phát biểu trước cơ quan này tại Strasbourg, Chủ tịch Nghị viện Châu Âu Martin Schulz nói: “Đây là thời khắc lịch sử”.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko vui mừng tuyên bố, đây là “bước đi đầu tiên, bước đi quan trọng” hướng đến việc đạt được quy chế thành viên của EU. Đề cập đến cái chết của những người biểu tình chống lại việc bác bỏ hiệp định với EU và các binh sĩ thiệt mạng trong cuộc chiến chống quân nổi dậy kể từ tháng 3, Tổng thống Poroshenko cho rằng: “Không một quốc gia nào phải trả cái giá đắt như vậy để trở thành người Châu Âu”.

Tổng thống Poroshenko trưng thỏa thuận liên kết bước ngoặt mà Ukraine ký với EU. Ảnh: Reuters

Chắc chắn, thỏa thuận này sẽ làm sâu sắc thêm quan hệ kinh tế và chính trị giữa quốc gia thuộc Liên Xô cũ với EU, sự việc mà Tổng thống Viktor Yanukovich quyết định từ bỏ hồi cuối tháng 11-2013 vốn dẫn đến những cuộc biểu tình lật đổ ông và cuối cùng dẫn đến cuộc xung đột đẫm máu ở đông Ukraine, cướp đi sinh mạng hơn 3.000 người.

Chuỗi các sự kiện gây ra cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất giữa Nga và phương Tây kể từ sau Chiến tranh Lạnh, trong đó Mỹ và EU áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ nhằm vào Moscow. Và giờ đây, việc Kiev tiến gần đến “ngôi nhà Châu Âu” càng khiến mối quan hệ với Moscow thêm căng thẳng.

Nga, trong đó cho rằng, nền kinh tế có thể bị tổn thương vì “ngập lụt” trong hàng hóa miễn thuế EU vào thị trường thông qua Ukraine, cảnh báo sẽ đánh vào thuế nhập khẩu hàng hóa Ukraine từ ngày 1-11 tới. Moscow cũng cho rằng, thỏa thuận này sẽ siết chặt họ ra khỏi thị trường Ukraine.

Bởi theo thỏa thuận đầy tham vọng, Ukraine sẽ tiếp tục được hưởng đặc quyền tiếp cận thị trường EU cho đến ngày 1-1-2016 và hàng hóa từ EU cũng được hưởng nhiều đặc quyền ở quốc gia Đông Âu này. Mặc dù vậy, Kiev lo ngại, việc cho phép sản phẩm EU với giá rẻ hơn có mặt trên thị trường có thể cắt xén hàng địa phương, tạo ra nhiều vấn đề cho nền kinh tế yếu kém, đó là chưa kể hậu quả đối với ngành năng lượng nếu bị Điện Kremlin “cấm vận”.

Trong động thái vuốt ve Nga và phe nổi dậy, Quốc hội Ukraine phê chuẩn dự luật trao quyền tự trị hạn chế cho miền đông theo đề xuất của Tổng thống Poroshenko. Dự luật này là một phần trong kế hoạch hòa bình phe nổi dậy và chính quyền Kiev ký hôm 5-9 nhằm chấm dứt 5 tháng xung đột đẫm máu.

Theo đó, các khu vực Lugansk và Donetsk do phe nổi dậy kiểm soát sẽ được trao quyền tự trị lớn hơn trong 3 năm. Người dân ở miền đông cũng có thể sử dụng tiếng Nga trong các thể chế nhà nước và tiến hành các cuộc bầu cử địa phương vào ngày 9-11.

Đặc biệt, dự luật còn cho phép các khu vực miền đông “tăng cường quan hệ láng giềng tốt đẹp” với các đối tác Nga... Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Cộng hòa Donetsk tự xưng Andrei Purgin bác bỏ việc Kiev trao quy chế tự trị giới hạn cho miền đông. Nguyên nhân mà ông đưa ra là “khu vực Donbass không còn là một phần của Ukraine nữa”.

Tuyên bố này mở ra con đường mới, nhưng đầy cạm bẫy và chông gai cho vấn đề Ukraine.       

Khả Anh