(Cadn.com.vn) - Liên minh Châu Âu (EU) đã khiến Anh rơi vào tình thế khó khăn đầu tiên khi đặt tương lai của Gibraltar - vùng lãnh thổ thuộc Anh ở phía nam Tây Ban Nha – vào tay Madrid trên bàn đàm phán Brexit sắp tới.

Các nước Châu Âu đang cho thấy sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Tây Ban Nha trong cuộc tranh chấp kéo dài hàng thế kỷ với Anh về chủ quyền vùng lãnh thổ Gibraltar khi đề xuất Madrid sẽ có quyền phủ quyết đối với quan hệ trong tương lai của vùng lãnh thổ này với EU. Tuy nhiên, Gibraltar cáo buộc EU hành xử thiếu thận trọng.

Trong tuyên bố đưa ra hôm 3-4, Thủ hiến vùng Gibraltar, Fabian Picardo cũng cáo buộc Anh “mất bình tĩnh” trước vấn đề Gibraltar sau khi London nói về khả năng “sẵn sàng chiến tranh” với Madrid. Ngoại trưởng Tây Ban Nha Alfonso Dasti cho biết, ông đã “rất ngạc nhiên” trước phản ứng của Anh sau khi các văn bản hướng dẫn đàm phán về Brexit của EU đưa ra đề xuất cho Tây Ban Nha có quyền phủ quyết việc liệu một thỏa thuận cuối cùng về Brexit có áp dụng cho Gibraltar hay không.

Người dân Gibraltar chọn ở lại EU trong ngày trưng cầu dân ý hồi năm 2016. Ảnh: Getty Images

Gibraltar - Tiến thoái lưỡng nan

Tại cuộc trưng cầu dân ý năm 2016, 95% cử tri ở Gibraltar bỏ phiếu ở lại EU trong khi người dân Anh chọn ra đi. Vì sao Gibraltar không muốn “ly hôn”.

Giới chuyên gia cho rằng, việc ở lại EU sẽ đảm bảo tương lai của nền kinh tế vùng lãnh thổ chủ yếu sống bằng du lịch này. Trong năm 2015, có đến 9,5 triệu du khách đến Gibraltar qua cửa khẩu biên giới với Tây Ban Nha. Nhưng nếu Brexit xảy ra, nền kinh tế Gibraltar sẽ bị đe dọa khi vùng lãnh thổ này không thể tham gia thị trường chung Châu Âu. Ngoài ra, lo ngại đặt ra là Tây Ban Nha có thể sẽ áp đặt các biện pháp kiểm soát chặt chẽ đường biên giới với Gibraltar. Nhưng thật nghịch lý, người Gibraltar vẫn muốn ở lại với Anh. Họ bác bỏ cuộc trưng cầu dân ý về chủ quyền chung với Tây Ban Nha vào năm 2002.

Điều này cho thấy, Gibraltar đang đứng trước tình thế “tiến thoái lưỡng nan” thời kỳ hậu Brexit. Một nhà ngoại giao cao cấp của EU cho biết, họ “ngạc nhiên” khi chính phủ Anh không tham khảo vấn đề Gibraltar trong thư gửi EU khi kích hoạt Brexit.  “Chúng tôi rất ngạc nhiên. Nhưng có thể Thủ tướng Anh nghĩ rằng tình trạng của Gibraltar và biên giới với Tây Ban Nha là vấn đề rất nhỏ, nhưng EU không nghĩ vậy”, nhà ngoại giao này nói.

Khó khăn cho Anh

Những tranh cãi về Gibraltar đe dọa tước đi của Anh một đồng minh tiềm năng. Vấn đề Gibraltar cũng có nguy cơ “làm chìm” các cuộc đàm phán của Brexit trước khi mọi việc bắt đầu.

Thủ tướng Anh Theresa May đã hy vọng Tây Ban Nha có thể là đồng minh trong các cuộc đàm phán về Brexit nhưng hiện nay London đang gặp nguy hiểm về cuộc tranh chấp kéo dài ở vùng lãnh thổ Gibraltar. Mọi việc lên đến đỉnh điểm khi một thành viên cao cấp trong đảng của Thủ tướng May tuyên bố “sẵn sàng chiến tranh”.

Tuyên bố gây sóng gió được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Thủ tướng May kích hoạt Điều 50 Hiệp ước Lisbon để chính thức rời EU, và nó được ví như bãi mìn ngoại giao cho Anh. Ông Dasti nói: “Chính phủ Tây Ban Nha hơi ngạc nhiên với giọng điệu các ý kiến đưa ra từ nước Anh, một đất nước được biết đến với sự bình tĩnh”. Trong khi đó, Ngoại trưởng Anh Boris Johnson khẳng định sẽ không có bất kỳ thay đổi chủ quyền nào của Gibraltar mà không có sự đồng ý của Anh. Phát biểu tại cuộc họp của các ngoại trưởng EU tại Luxembourg hôm 3-4, ông nói: “Chủ quyền của Gibraltar không thay đổi và không thể thay đổi nếu không có sự ủng hộ và đồng ý của người dân Gibraltar và Vương quốc Anh”.

Khả Anh